Het gevoel van een verre reis, maar dat op minder dan vier uur vliegen? Ga naar Marokko! Nergens zo dichtbij Nederland kom je in zo’n andere wereld terecht als hier. Marokko heeft alles waar je als reiziger blij van wordt: een gevarieerd landschap, een interessante en kleurrijke cultuur, lekker eten en een fijn klimaat. Je kunt je makkelijk een week of drie vermaken in dit Noord-Afrikaanse land, maar ook als je korter de tijd hebt is een reis naar Marokko de moeite waard. In een ruime week kun je bijvoorbeeld kennismaken met de zogeheten Koningssteden: vier prachtige oude steden die allemaal ooit de hoofdstad van Marokko zijn geweest. Tussen deze steden kun je perfect per trein reizen. Benieuwd? Ik neem je graag mee op mijn reis van Marrakech naar Fez!
Scroll snel naar...
Je trip naar Marokko voorbereiden
Marokko is geen moeilijk land om doorheen te reizen. De infrastructuur is vrij goed (zowel qua wegen als qua openbaar vervoer) en vrijwel alle westerse gemakken zijn te vinden in de grote steden. Wel kan de taal een issue zijn: Marokko was vroeger een Franse kolonie en daarom spreken veel Marokkanen Frans als tweede taal in plaats van Engels. Het is goed met een aantal dingen rekening te houden voordat je je reis naar Marokko gaat plannen.
Grensperikelen
Je hebt geen visum nodig voor Marokko als Nederlander of Belg, zolang je niet langer dan 90 dagen blijft.
Beste reistijd voor Marokko
Bij Marokko heb je misschien het idee dat het er altijd droog en warm is. Voor een deel van Marokko klopt dat beeld aardig, maar voor een veel groter deel van het land dan je misschien zou verwachten ook niet. Het gedeelte ten zuiden en oosten van het Atlasgebergte heeft een woestijnklimaat en daar is het dus vrijwel altijd droog, warm en ook zonnig.
De rest van Marokko kent een mediterraan klimaat, waarbij het in de wintermaanden ook met enige regelmaat regent. Hoe verder je naar het zuiden gaat, hoe minder regen er valt. In de zomer is geheel Marokko droog en vooral ook erg warm. In de bergen (zowel het Rifgebergte als het Atlasgebergte) kan het ’s winters behoorlijk koud worden en valt er zelfs regelmatig sneeuw! Wist je dat je in een paar gebieden in het Atlasgebergte zelfs kan skieën?
De beste tijd van het jaar om een actieve rondreis langs de Marokkaanse koningssteden te maken ligt in de periodes eind september – begin november en eind maart tot begin juni. Dan is het meestal droog, maar niet al te warm.
Onderweg in Marokko
Over het algemeen is rondreizen in Marokko erg gemakkelijk, door de korte afstanden en de regelmatige frequentie van vervoer. Wanneer je met onderstaande dingen rekening houdt, wordt het nog nét ietsje makkelijker!
Hoe reis je rond in Marokko?
Hoewel deze reisroute samengesteld is op basis van de trein als vervoersmiddel, heb je in Marokko ook andere opties voor je vervoer. Zeker als je ook andere bestemmingen wilt opnemen in jouw route, kan dat van pas komen. Je hebt de volgende mogelijkheden:
Treinen zijn voor deze reis langs de Koningssteden het perfecte vervoersmiddel. Ze zijn niet duur, erg comfortabel, rijden erg frequent en bovendien zijn de afstanden niet te lang. Je zit nooit langer dan een uur of 3,5 per keer achter elkaar in de trein. Marrakech, Rabat, Meknes en Fez hebben alle vier een station, en ook als je je reis wilt combineren met Casablanca of Tanger kun je dat simpel met de trein doen. Je boekt de tickets simpel op het station bij een ticketautomaat. Ook kun je treintickets kopen via de website van de ONCF (de Marokkaanse spoorwegen).
Bussen zijn ook een optie om tussen de Koningssteden te reizen. Maar omdat ze meestal langer onderweg zijn en minder comfortabel zijn raad ik je aan om de trein te pakken. Mocht je andere bestemmingen willen opnemen in je route door Marokko (bijvoorbeeld kuststad Essaouira of het fotogenieke blauwe stadje Chefchaouen) dan ontkom je er niet aan om de bus te nemen, althans wanneer je niet over je eigen (huur)auto beschikt.
Huurauto’s worden ook regelmatig gebruikt door de wat meer avontuurlijke reizigers. Zeker wanneer je wat langer de tijd hebt en/of ook wat van de natuur (bijvoorbeeld de woestijn of het Atlasgebergte) wil zien, is een huurauto een hele goede optie voor Marokko. Zorg wel dat je goed verzekerd bent, want het verkeer is bepaald niet zoals wij gewend zijn. Tips voor waar je op moet letten bij een auto huren, vind je in deze post.
Je eigen auto is misschien niet het eerste waar je aan denkt als je een trip naar Marokko wil maken, maar het is heel goed mogelijk. Veel Marokkaanse Nederlanders hebben het jarenlang gedaan en sommigen doen het nog steeds. De afstand van Utrecht naar Rabat is zo’n 2700 kilometer. Dat is ongeveer net zover als Istanbul en zo’n 400 kilometer dichterbij dan de Noordkaap. Marrakech is zo’n 300 kilometer verder. De route leidt je door België, Frankrijk en Spanje, waar je in Tarifa op de veerboot stapt om de Straat van Gibraltar over te steken.
Vliegtuigen zijn een optie, maar gezien de behoorlijk goede infrastructuur en niet al te lange afstanden ligt het niet voor de hand om tussen de Koningssteden te vliegen. Marrakech en Fez hebben beide een luchthaven die goed met bestemmingen binnen en buiten Marokko is verbonden. Verder is de luchthaven van Casablanca handig voor Rabat, al heeft Rabat ook een klein eigen vliegveld.
Geld in Marokko
In Marokko betaal je met de dirham (Dh). Marokko is nog grotendeels een cash economie, dus het is verstandig om genoeg contant geld bij je te hebben. Gelukkig kun je meestal zonder problemen pinnen in Marokko.
Cultuurverschillen en gewoonten in Marokko
Een van de redenen waarom Marokko zo’n toffe bestemming is, is dat je je hier op een paar uur vliegen in een compleet andere wereld waant. Marokko is namelijk een traditioneel islamitisch land dat zowel Midden-Oosterse als Afrikaanse invloeden kent. De geurige markten, traditioneel geklede mensen en het chaotische verkeer prikkelen alle zintuigen. Dat is gaaf, maar misschien ook wel wat overweldigend. Zeker als je nog nooit eerder buiten Europa bent geweest. In dat geval is het goed om je van de volgende dingen bewust te zijn:
- Vaak liggen prijzen niet vast. Zeker niet in de souqs. Als ergens geen prijskaartje bij hangt, dan kun je er vergif op innemen dat er wordt verwacht dat je gaat onderhandelen. Zeker in toeristische gebieden zal de verkoper een krankzinnig hoog bedrag als eerste bod noemen. Ga er vanuit dat je op de helft of nog (veel) minder moet uitkomen. Begin dus zelf met een krankzinnig laag bod en kom nader tot elkaar. Als je een bod hebt gedaan waar de verkoper mee akkoord gaat, dan moet je het product ook kopen!
- De medina’s van de Koningssteden zijn vaak net doolhoven. Dat weet de lokale bevolking ook, dus zullen ze je snel aanspreken als je weer eens verdwaald om je heen kijkt. Meestal bieden ze vriendelijk hulp aan, maar er wordt wel van je verwacht dat je daarvoor betaalt. Wil je dat niet, bedank dan vriendelijk of – als ze blijven aandringen – negeer ze.
- De meeste Marokkanen houden er niet van als er ongevraagd foto’s van ze wordt gemaakt. Vraag altijd of je een foto mag maken van iemand als je dat wil en respecteer het als ze nee zeggen. Marokko is het land waar ik het vaakst een ‘nee’ heb gekregen en dat is super jammer, want vaak zijn Marokkanen enorm fotogeniek.
- Alcohol is buiten toeristische hotels lastig te vinden en bovendien heerst er zwaar taboe op openbaar dronkenschap in Marokko.
De reisroute
Je kunt de reisroute die hieronder is beschreven zowel in Marrakech (zoals ik gedaan heb) als in Fez beginnen. Zelf zou ik geen voorkeur hebben voor één van de twee opties; het was puur dat het voor mij het goedkoopst was om heen op Marrakech te vliegen en terug vanaf Fez. Reken op zes tot acht volle dagen en dan nog je reisdagen. In totaal heb je dus zo’n acht tot tien dagen nodig om alle Koningssteden te bewonderen.
TIP: In alle vier de Koningssteden is het ’t leukst om te overnachten in een riad of dar. Riads en dars zijn traditionele Marokkaanse hotels, gevestigd in oude huizen rondom een binnenplaats. Vaak hebben ze prachtige mozaïekvloeren en -muren, mooi houtsnijwerk én gastvrije en behulpzame eigenaren. Vooral in Marrakech en Fez zijn er ongelofelijk veel te vinden. Het verschil tussen een riad en een dar is niet zo zwart-wit, maar vaak is een riad ietsje luxer. Hier vind je bijvoorbeeld vaak ook een zwembad of tuin. Check booking.com voor een actueel aanbod.
Marrakech (3-4 nachten)
Lees ook: 10x de leukste dingen om te doen en zien in Marrakech
Ik ben mijn reis begonnen in Marrakech. Marrakech heeft ongeveer een miljoen inwoners en is meteen de bekendste en meest toeristische van de vier Koningssteden. Na een kleine vier uur vliegen stap je in een compleet andere wereld: andere kleuren, geluiden en geuren dringen je zintuigen binnen!
De belangrijkste attractie van Marrakech (en ook die van de andere Koningssteden) is de ommuurde oude medina. De medina is het oudste deel van de stad en bestaat uit een wirwar van duizenden steegjes en straatjes met terracotta gekleurde gebouwen. Marrakech wordt daarom ook wel de Rode Stad genoemd. Dwaal door de eeuwenoude souqs (markten), die vroeg of laat allemaal uitkomen op het levendige plein Djemaa el Fna, dat rond zonsondergang verandert in een enorm straattheater en openluchtrestaurant waar er altijd wel iets gebeurt. Al je zintuigen zullen hier overuren draaien! Wil je je even terugtrekken uit de drukte? Kies een van de rooftop bars aan het plein uit en kijk van bovenaf naar het spektakel.
Andere tips voor Marrakech zijn:
- Loop een rondje om de Koutoubia-moskee (de belangrijkste moskee van Marrakech), met haar iconische minaret en serene tuinen.
- Bezoek het Bahia-paleis uit de negentiende eeuw met z’n vele prachtige bogen, nissen en mozaïeken.
- Neem een kijkje in de oude koranschool Medersa Ben Yousouf. Dit is de enige moskee in Marrakech die je van binnen kunt bekijken en je vindt er heel veel prachtige mozaïeken!
- Shop till you drop in de souqs en speur naar mooie souvenirs voor thuis.
- Drink een drankje bij een van de hippe rooftop bars om even heerlijk te ontspannen.
- Verken de prachtige tuin Jardin Majorelle even buiten de medina. Deze buitenplaats is een tijdje de woonplaats geweest van modeontwerper Yves Saint-Laurent en zijn partner en is een perfecte plek om je even uit de hectiek terug te trekken.
Meer tips en informatie over Marrakech lees je in deze post over deze mysterieuze, exotische stad!
Marrakech is behoorlijk toeristisch en dat zul je ook merken wanneer je de stad verkent: regelmatig zul je worden benaderd (vooral door jonge mannen) om mee te gaan naar hun winkeltje of dat van familieleden.
Afhankelijk van je aankomsttijd op je eerste dag heb je twee tot drie volle dagen (3-4 nachten) nodig voor de stad Marrakech. Als je voor vier nachten kiest, kun je ook een dagtrip maken, bijvoorbeeld naar de Ouzoud-watervallen, de Ourikavallei of Aït ben Haddou. Zelf ben ik hier nog niet geweest, maar voor de volgende keer staat dit hoog op m’n lijstje!
Hotel in Marrakech: Dar Zelda.
Rabat (1-2 nachten)
Afstand: 330 kilometer, reistijd: 3,5 uur (trein)
Vanuit Marrakech pak je de trein naar Rabat, de huidige hoofdstad van Marokko. Rabat is de enige van de Koningssteden die aan de kust ligt, wat ervoor zorgt dat Rabat totaal anders aanvoelt dan Marrakech. Ook qua sfeer is Rabat totaal anders dan Marrakech: veel rustiger en relaxter. Er is echter ook een stuk minder te zien, dus je hebt aan een volle dag waarschijnlijk wel genoeg.
Rabat is een verrassend relaxte en fijne stad in Marokko. De stad is wat minder conservatief en omdat het de hoofdstad is, is er ook iets meer keuze en diversiteit aan goede restaurants.
Benieuwd wat je kunt zien en doen in Rabat? Met onderstaand lijstje in de hand kom je je dag zeker door!
- Verken de koloniale Ville Nouvelle net buiten de medina om te zien wat de Franse koloniale tijd in Marokko heeft achtergelaten.
- Slenter door de witte, rustige medina met z’n kleine straatjes en souqs. Proef onderweg de lekkerste Marokkaanse vistajines!
- Breng een bezoek aan de Tour Hassan (de minaret van een nooit afgebouwde moskee) en het naastgelegen Mausoleum van Mohammed V, de opa van de huidige koning van Marokko.
- Ontdek de gefortificeerde Kasbah des Oudaias met z’n blauw-witte straatjes en hoge muren.
- Ga surfen of neem een duik in de Atlantische Oceaan!
Meknes (0-1 nacht)
Afstand: 150 kilometer, reistijd: 2 uur (trein)
De volgende stad op het lijstje is Meknes. Dit is waarschijnlijk de minst bekende van de vier Koningssteden. Het is met zo’n 500.000 inwoners ook de kleinste. Meknes is ook slechts kort de hoofdstad van Marokko geweest, namelijk van 1675 tot 1728. Sultan Moulay Ismail heeft in deze periode echter wel heel veel moois laten bouwen in Meknes, dus het is zeker de moeite om deze stad op te nemen in je reis.
De leukste plek in Meknes is waarschijnlijk het Place Lahdim, dat je wel zou kunnen omschrijven als een kleinere (maar ook minder toeristische) versie van het bekende plein Djemaa el Fna in Marrakech. Slangenbezweerders, verhalenvertellers en streetfoodverkopers zijn hier regelmatig het voorbijlopende publiek aan het entertainen en dat is een geweldig tafereel om te bekijken. Aan het Place Lahdim ligt bovendien de indrukwekkende stadspoort Bab Mansour, die misschien wel de mooiste van heel Marokko is. Verder vind je in de medina van Meknes het Mausoleum van Moulay Ismail, de vorst die Meknes tot een van de Koningssteden heeft gemaakt.
Als je haast hebt, zou je Meknes kunnen bezoeken onderweg van Rabat naar Fez. Je kunt je bagage dan stallen op het treinstation Meknes Al Kabir en na je bezoek weer meenemen de trein in naar Fez. Blijven overnachten is echter ook geen straf, want dan kun je ook nog Volubilis en Moulay Idriss (zie ook onder, onder Meer Marokko?) bekijken voordat je naar Fez afreist.
Fez (3 nachten)
Afstand: 65 kilometer, reistijd: 1 uur (trein)
Lees ook: 5x doen in Fez en waarom deze stad op je bucketlist thuishoort
De laatste van de vier Koningssteden is het magische Fez. Fez heeft zo’n 1,2 miljoen inwoners en is wat mij betreft de mooiste van de vier Koningssteden. Dat komt enkel en alleen door de betoverende medina. Alhoewel, Fez heeft eigenlijk niet één maar twee medina’s: Fez-al-Bali (Oud-Fez) en Fez-al-Jdid (Nieuw-Fez). Oud en nieuw zijn in het geval van Fez echter maar relatieve begrippen: Fez-al-Bali is gesticht in 789, maar Fes-al-Jdid is ook nog altijd zo’n 800 jaar oud!
Leuk feitje: Fez-al-Bali is het grootste autovrije gebied ter wereld. Noodgedwongen wel te verstaan, want met alles dat groter is dan een ezel of scooter kun je geen kant op in de meer dan 9500 straatjes van de medina. De medina is een enorm doolhof waar je zonder enige twijfel zult verdwalen tijdens je bezoek. Maar dat is nu precies wat een bezoek aan Fez zo gaaf maakt. Want continu zul je nieuwe mooie plekjes ontdekken.
Zorg dat je de volgende toffe spots niet overslaat!
- Wandel de medina in via de kleurrijke paars/groen betegelde Bab Boujloud.
- Bewonder de prachtige mozaïeken in de koranscholen Medersa Bou Inania en El Attarine.
- Kijk naar hoe de leerbewerkers aan het werk zijn in de Chaouwara-leerlooierijen (tanneries) met een bosje munt onder je neus.
- Spiek door de poorten naar binnen bij het Al Qarawiyyin-complex uit 859, de oudste en belangrijkste moskee van Fez die bovendien de oudste universiteit van de wereld is. Je mag helaas als niet-moslim niet naar binnen, maar door de poorten kijken geeft je al een goede indruk!
- Krijg een bird’s eye perspective over de hectische, dichtbebouwde medina vanuit het fort Borj Sud.
- Ga een keer lunchen of dineren bij het sfeervolle Café Clock.
Meer inspiratie voor Fez? Lees deze post met meer tips!
Hotel in Fez: Riad Al Makan.
Meer Marokko?
Heb je meer tijd dan een dag of 8 à 9? Of wil je liever een auto huren voor je trip door Marokko? Dan zijn er meerdere mogelijkheden om deze reisroute uit te breiden. Zelf heb ik onderstaande plaatsen nog niet bezocht, maar ze staan wel op mijn lijstje voor een volgend bezoek aan Marokko:
- Casablanca. De grootste stad van Marokko (circa 10 miljoen inwoners) is goed bereikbaar vanuit Europa en de rest van de wereld. In tegenstelling tot de Koningssteden heeft Casablanca geen indrukwekkende medina, maar je vindt hier wel het economische hart van Marokko. Bezoek in Casablanca ook zeker de Hassan II-moskee, één van de grootste moskeeën van Afrika. Casablanca ligt op minder dan een uur met de trein vanuit Rabat. Vanuit Marrakech ben je een kleine drie uur onderweg.
- Tanger. Kom je over land vanuit Europa naar Marokko? Dan is de stad Tanger het logische startpunt van je reis. Tanger ligt direct aan de overkant van de Straat van Gibraltar en heeft net als de Koningssteden een interessante medina. Verder vind je er ook veel (illegale) migranten die vanuit hier Europa willen bereiken. Met de trein ben je naar Rabat ongeveer twee uur onderweg (1u40 met de dure hogesnelheidstrein) en naar Fez ongeveer 4 à 5 uur. Vanuit Europa kun je de veerboot nemen vanuit Algeciras en Tarifa in Spanje en vanuit Gibraltar. Dit duurt ongeveer twee uur.
- Essaouira. De kuststad Essaouira heeft een interessante Europees-Marokkaanse geschiedenis en is een populair surfersoord. Het stadje ligt op ongeveer 1,5 uur met de bus vanuit Marrakech.
- Chefchaouen. Heb je een auto tot je beschikking? Dan is het zeker het overwegen waard om tussen Fez en Meknes om te rijden via de blauwe stad Chefchaouen in het Rifgebergte. Dit duurt ongeveer drie uur enkele reis, maar Chefchaouen staat bekend als een van de meest fotogenieke stadjes ter wereld. En dat wil wel wat zeggen, in een land dat zo fotogeniek is als Marokko!
- Volubilis en Moulay Idriss. Op een kleine 30 kilometer van Meknes ligt het pittoreske bedevaartsdorp Moulay Idriss, met z’n ronde minaret. Nog enkele kilometers verderop liggen de ruïnes van de Romeinse stad Volubilis. Je kunt vanuit Meknes een dagtripje maken naar deze twee plaatsen, of ze onderweg van Meknes naar Fez meepakken als je met de auto bent.
- Aït ben Haddou, Tizi-n-Tichka en de Sahara. Ten oosten van Marrakech ligt een aantal van Marokko’s absolute highlights. Je hebt minimaal een dag of twee tot drie nodig om de lange reis naar Merzouga in de Erg Chebbi (Marokko’s grootste zandwoestijn) te maken en er echt van te kunnen genieten, maar dit deel van Marokko staat hoog op mijn lijstje voor de volgende keer!
Heeft deze reisroute jou geïnspireerd of verder geholpen bij het plannen van jouw reis? Ik hoor het graag. Dat geldt ook als er iets niet meer helemaal klopt in deze post. Laat het weten in een reactie!
