In het zuiden van India vind je de ruïnestad Hampi. De naam Hampi doet waarschijnlijk niet direct een belletje bij je rinkelen. Dat is best vreemd. Want deze plek is echt magisch mooi. In een bizar mooi landschap van gigantische keien en tussen serene bananen- en kokosplantages liggen letterlijk honderden tempels op je te wachten. In deze post lees je alles wat je moet weten voor je bezoek aan Hampi!
Scroll snel naar...
Over de verloren stad Hampi
Hampi ligt centraal in de deelstaat Karnataka, ongeveer in het midden van het Indiase schiereiland. Momenteel is Hampi niet veel meer dan een verzameling kleine dorpjes, maar de geschiedenis van deze plek is glorieus en gaat ver terug. Hampi wordt al bewoond sinds zeker de derde eeuw voor Christus en werd vanaf de vroege middeleeuwen steeds belangrijker. Hampi’s hoogtijdagen waren de dertiende en de veertiende eeuw. Toen was Hampi namelijk de bloeiende hoofdstad van het Vijayanagar-rijk. Dit was een multicultureel, welvarend rijk, wat is terug te zien in de rijkversierde tempels, badhuizen en moskeeën die er nu nog steeds staan.
Helaas kwam aan dit tijdperk van ongekende bloei een abrupt einde in 1565, toen de stad werd verwoest tijdens de Slag bij Talikota. Het eens zo bruisende Vijayanagar-rijk stortte in en Hampi werd verlaten. Waar Portugese handelaren 10 jaar eerder nog berichtten over een stad van ongekende rijkdom die zich kon meten met steden als Rome, beschreef een Italiaanse bezoeker Hampi rond 1600 als een spookstad waar tijgers en andere wilde beesten heersten. In de eeuwen daarna raakte Hampi in de vergetelheid, tot het in de 19e eeuw herontdekt werd door avonturiers en archeologen die de verloren stad in al haar glorie herstelden. Van de oude metropool Hampi is eigenlijk alleen het dorp Hampi (of Hampi Bazaar) over, dat op de plek ligt waar vroeger het spirituele en handelscentrum van Hampi was.
Hampi staat sinds 1986 op de UNESCO-werelderfgoedlijst en is onder de steeds rijker wordende Indiërs populairder geworden als vakantiebestemming. Maar de meeste westerse backpackers hebben nog nooit van Hampi gehoord. Bij India denken de meeste backpackers toch eerder aan de Taj Mahal, de forten van Rajasthan of de stranden van Goa. Hampi ligt bovendien niet direct op een voor de hand liggende toeristische route en in een deel van India waar nog maar weinig toerisme is.
Toch is dat vreemd, want Hampi is zonder overdrijving één van de mooiste ruïnesteden op Aarde. Hampi kan zich prima meten met veel bekendere ruïnesteden als Angkor in Cambodja, Bagan in Myanmar, Petra in Jordanië of Machu Picchu in Peru. Dat komt niet alleen door de tempels, maar ook door het bizar mooie landschap waartussen ze liggen: gigantische roze-achtig granieten rotspartijen, rijstvelden en kokos- en bananenplantages langs een brede, kalm stromende rivier. Deze ligging en het gebrek aan massatoerisme maken van Hampi een magisch mooie plek.
De weinige backpackers en reizigers die Hampi wél bezoeken, zijn eigenlijk zonder uitzondering lyrisch over deze plek. Kijk niet gek op wanneer je goeroes eenzaam ziet bidden tijdens je verkenningstocht. En schrik niet als je olifant Lakshmi ’s ochtends haar bad ziet nemen in de rivier. In het dorp moet je uitkijken dat je niet omver wordt gelopen door een koe of dat je pas gekochte fruit wordt gejat door één van de vele apen. Het is deze serene rust en eenvoud die sommigen hier weken vasthoudt. Hampi is magisch!
Zien en doen in Hampi
Belangrijkste tip die ik kan geven voor je bezoek aan Hampi? Neem de tijd! De tempels liggen verspreid over een groot gebied en de magische sfeer maakt Hampi de perfecte plek om even te relaxen tijdens je trip door India. Een dag of twee is eigenlijk wel het minimum, maar een of twee dagen extra geven je de mogelijkheid deze prachtige plek echt goed te ervaren.
De belangrijkste highlights van Hampi liggen in een drietal clusters verspreid over een gebied van ongeveer tien bij tien kilometer. Bijna alle bezienswaardigheden (op drie na) in Hampi zijn gratis te bezoeken. De tempels het dichtste bij Hampi Bazaar kun je lopend verkennen, maar voor de andere clusters heb je een fiets of – beter nog – een scooter nodig. Die kun je huren in Hampi Bazaar
Hieronder geef ik per cluster mijn tips voor magisch Hampi. Raak je het overzicht kwijt tijdens het lezen? Op de kaart hieronder zijn alle namen terug te vinden.
Hampi Bazaar en Vitthala-tempel
De belangrijkste eyecatchers van Hampi liggen allemaal op loopafstand van het dorpje Hampi Bazaar. Dit cluster is veruit het grootst en heeft de mooiste afwisseling in bezienswaardigheden. Tijdens een wandeling van een halve tot een hele dag kun je alle plekken hieronder in alle rust verkennen.
Tungabhadra Ghats en Manmatha Tank
Aangezien je waarschijnlijk verblijft in het dorp, begin je je verkenningstocht het beste daar. Vanaf het dorp loop je zo naar de rivieroevers van de Tungabhadra. Hier liggen getrapte oevers (ghats) waar iedere ochtend de lokale bevolking z’n kleren wast. Wanneer je er ’s ochtends om 8:30 bent kun je bovendien het wassen van tempelolifant Lakshmi zien. Voor een paar roepie kun je je laten ondersproeien door de olifant. Dat doen ze niet alleen voor toeristen, maar ook voor de locals! Je vervolgt je weg richting de toren van de Virupaksha-tempel, waar je even buiten de muren de Manmatha Tank vindt: een gigantisch bassin dat vroeger als wateropslag diende.
Virupaksha-tempel
Van alle tempels in Hampi is de Virupaksha-tempel waarschijnlijk de allerbekendste. Deze tempel is gewijd aan een incarnatie van Shiva en ligt direct tegen het dorp aan. Ook na de val van Hampi in 1565 is deze tempel altijd in gebruik gebleven. Belangrijkste eyecatcher is de gigantische gopuram (toegangstoren) die je vanaf veel plekken in Hampi kunt zien. De gopuram is versierd met verfijnde beeldhouwwerken die mythologische verhalen en goddelijke wezens uitbeelden.
Het heiligdom zelf is omgeven door een reeks binnenhoven en zuilengalerijen. Binnenin herbergt de Virupaksha-tempel heiligdommen gewijd aan verschillende godheden, en de atmosfeer ademt een tijdloze spirituele sereniteit uit. Naast pelgrims komen er vooral ook veel apen op de tempel af!
Wat kost het? Voor de Virupaksha-tempel betaal je een entree van Rs 2 (circa €0,03), dit om je schoenen in bewaring te geven. Wil je een camera meenemen? Dan betaal je Rs 50 (circa €0,60).
Hampi Bazaar en de Nandi-tempel
De naam van Hampi Bazaar verwijst naar de belangrijkste activiteit die hier vroeger plaatsvond: handel. De weg vanaf de Virupaksha-tempel oostwaarts was vroeger hét handelscentrum van Zuid-India en daarvan getuigen de colonnades die je langs deze meer dan 700 meter lange straat ziet. De straat eindigt bij een trap. Naast deze trap staat een tempel waarin je een gigantisch beeld van de heilige koe ziet staan: Nandi.
Tussen de rotsen door naar de Vitthala-tempel
Vóórdat je de trap op kan gaan, sla je linksaf. Je verlaat de hoofdweg en loopt over een rotspad tussen de ronde keien door terug naar de rivier. Hier kom je op een klein ‘pleintje’ uit waar meerdere kleinere tempels zijn en ook enkele souvenirstalletjes en waterverkopers. Dorstig? Koop hier water, want hierna kun je een tijdje niets meer kopen! Voorbij de Kondandarama-tempel loop je rechtdoor en buig je vervolgens af naar links. Het grote tempelcomplex rechts is voor later!
Het pad leidt je langs talloze kleinere en grotere tempelruïnes. Waarschijnlijk heb je ze helemaal voor jezelf, dus voel je vrij om ze te verkennen. Na ongeveer een kilometer zie je aan je rechterkant een opvallende, rijkversierde boogconstructie. Deze diende waarschijnlijk als weegschaal.
Vitthala-tempel
De andere grote eyecatcher van Hampi is de Vijaya Vitthala-tempel. Dit is de enige tempel in Hampi waar je een entreeprijs voor moet betalen. Het tempelcomplex is een waar hoogtepunt van de Zuid-Indiase architectuur omgeven door een reeks pilaren met ingewikkelde, gedraaide schachten die bekendstaan als de ‘Musical Pillars’. Volgens de overlevering zouden deze pilaren bij aanraking melodieën produceren, waardoor ze een uniek en fascinerend aspect van de tempel vormen.
Het hoogtepunt van de Vitthala-tempel is de iconische ‘Stone Chariot’ in het centrale paviljoen. Deze stenen strijdwagen, gewijd aan Garuda, de mythische adelaar, is een meesterwerk van beeldhouwkunst en toont de verfijnde vaardigheden van de ambachtslieden uit die tijd. De Indiërs zijn zo trots op dit beeldhouwwerk dat het op het biljet van 50 roepie staat.
Wat kost het? Voor de Vitthala-tempel moet je een entreeprijs van 500 roepie (circa €6,-) betalen. Op dezelfde dag kun je met dit kaartje echter ook het Zanana-complex in het koninklijke centrum (zie verderop in deze post) bezoeken. Camera en schoenenservice is inbegrepen.
Achutaraya-tempel
Wanneer je uit bent gekeken in de Vitthala-tempel moet je een stukje teruglopen, naar het punt waar je linksaf bent gebogen en waar je aan je rechterkant een grote colonnade naar een ander tempelcomplex kon zien staan. Dat tempelcomplex – de Achutaraya-tempel – is je volgende doel. Het heiligdom van de Achutaraya-tempel herbergt beeltenissen van verschillende godheden, waaronder Vishnu en Lakshmi, prachtig gebeeldhouwd in de stenen muren. De lange colonnade geeft deze tempel een heel eigen karakter. Rond zonsondergang heb je dit complex meestal helemaal voor jezelf!
Matanga Hill
Voor deze highlight zorg je best dat je wat gegeten hebt en het niet midden op de dag is. Je gaat namelijk klimmen! Wanneer je rechtsvoor je kijkt vanuit Hampi Bazaar of rechts vanuit de Achutaraya-tempel, zie je een steile heuvel. Op deze heuvel ligt een kleine tempel, maar die tempel is niet waarvoor je komt. Vanaf deze heuvel met de naam Matanga Hill heb je namelijk een spectaculair uitzicht over heel Hampi. Zeker bij zonsopkomst of zonsondergang een absolute aanrader! Pas wel op de brutale apen hier, want ze klimmen zonder angst bovenop je en weten hoe ze tassen open moeten maken…
Lakshmi-, Krishna- en Ganesha-tempels
Ten zuiden van de Virupaksha-tempel en ten westen van Matanga Hill liggen nog enkele tempels die vanuit Hampi Bazaar zijn aan te lopen. Met name de Lakshmi Narasimha-tempel is de moeite waard, vanwege het bijzondere beeld van lichtgodin Lakshmi dat uit één steen is gehouwen. Verder vind je hier een grotere tempel gewijd aan Krishna en een met de Lakshmi-tempel vergelijkbare tempel gewijd aan de godin Ganesha in de vorm van een olifant.
Hemakuta Hill
Vanaf zowel Hampi Bazaar als de Virupaksha-tempel als de Ganesha-tempel is het maar een klein stukje wandelen naar Hemakuta Hill. Deze heuvel ligt direct tegen de Virupaksha-tempel aan en vanaf hier heb je dan ook een schitterend uitzicht over dit complex.
Zanana-complex en omgeving
Op ongeveer twee kilometer ten zuidoosten van Hampi Bazaar ligt het oude koninklijke centrum van Hampi. Hart hiervan is het Zanana-complex. Hier huisten vroeger de vorsten van het Vijayanagar-rijk. Hier vind je minder tempels, maar bijvoorbeeld wel paleisruïnes en badhuizen. Het is een klein kwartiertje fietsen naar dit cluster, of een dik halfuur lopen.
Lotus Mahal en Olifantenstallen
Het Zanana-complex omvat een aantal van de belangrijkste niet-religieuze ruïnes van Hampi. De eerste is de Lotus Mahal, die waarschijnlijk een badhuis was. De Lotus Mahal is vernoemd naar de sierlijke, lotusachtige koepels die het dak sieren. De delicate boogopeningen en de verfijnde details van de structuur weerspiegelen de overvloed aan het hof van de Vijayanagar-koningen. De andere must-see binnen dit complex zijn de Olifantenstallen. Deze imposante structuur diende als koninklijke verblijfplaats voor de oorlogsolifanten van de heersende koningen.
Wat kost het? Voor het Zanana-complex moet je een entreeprijs van 500 roepie (circa €6,-) betalen. Op dezelfde dag kun je met dit kaartje echter ook de Vitthala-tempel (zie hierboven) bezoeken.
Koninklijk paleis, Audiëntiehal en Stepped Well
Op een klein stukje lopen van het Zanana-complex liggen de uitgebreide ruïnes van de koninklijke paleizen van Hampi. Deze ruïnes zijn een stuk minder imposant dan die van de tempels en het Zanana-complex, maar door de omvang toch indrukwekkend.
Koninginnenbadhuis en Achthoekig badhuis
Verder vind je in dit cluster de nog behoorlijk intacte ruïnes van een aantal badhuizen. Deze zien er weer heel anders uit dan de paleis- en tempelruïnes en zijn daarom ook leuk om even te bekijken.
Anegundi en de Hanuman-tempel
Hampi Bazaar en het koninklijk centrum liggen beide aan de zuidoever van de Tungabhadra. Aan de noordoever ligt echter ook een aantal interessante plekken. Om deze te bezoeken heb je eigenlijk een scooter nodig, omdat je een behoorlijk stuk moet omrijden: vanuit Hampi Bazaar rijd je terug naar de hoofdweg en sla je linksaf richting het dorp Bukkasagara. Hier sla je linksaf, waarna je een brug overgaat. Hier moet je bij de eerste weg weer links, anders raak je geheid verdwaald. In theorie kun je ook met de fiets via een geïmproviseerde veerpont gaan, maar dan moet je wel een stuk over onverharde wegen fietsen en dat is geen pretje met de vaak slechte fietsen. Met de scooter heb je bovendien de kans om te stoppen bij de afgelegen Malyavanta Raghunatha-tempel, die nog steeds in gebruik is bij hindoeïstische goeroes en waar bijna geen enkele andere toerist komt.
Anegundi
Aan de andere oever van de rivier kom je – of je nu per pontje of per scooter komt – aan in het pittoreske dorp Anegundi. Hier kom je niet per se voor de ruïnes, maar voor de rustieke sfeer van een typisch Indiaas boerendorp. Hier zijn tussen de ruïnes namelijk allemaal huisjes gebouwd en scharrelen de koeien rond door de straten. Ook vind je hier de ruïnes van een groot fort en de actieve Durgamma Devi-tempel.
Hanuman-tempel
De belangrijkste reden om dit deel van Hampi te bezoeken is de Hanuman-tempel op de Anjanadri-heuvel. Dit is een van de meest actieve tempels van Hampi, omdat hindoes geloven dat de god Hanuman op deze heuvel is geboren. Je bereikt hem via een steile klim van 570 traptreden tussen de apen door. Vanaf de heuvel heb je wederom een spectaculair uitzicht over de wijde omgeving.
Virupappur Gaddi (Hippie Island)
Op veel reisblogs die over Hampi schrijven, zul je lezen over het zogenaamde Hippie Island. Dit is de populaire naam voor het eilandje Virupappur Gaddi. Hier waren tot voor kort heel veel guesthouses en restaurantjes te vinden. Er is echter een grote kans dat deze blogs verouderd zijn, want door UNESCO is de Indiase regering gesommeerd alles zonder vergunning te sluiten en af te breken. Er zijn nog wel wat overnachtingsmogelijkheden over, maar omdat de chille sfeer er niet meer is raad ik je aan gewoon in Hampi Bazaar te overnachten. Vanaf hier ben je overal veel sneller!
Hippie Island is nog steeds een leuke plek voor een wandeling. Je bereikt het eilandje door vanaf de ghats de veerpont (of wat daarvoor moet doorgaan) te nemen voor 20 roepie (ca. €0,25). Zorg dat je wel voor zonsondergang weer terugbent bij de plek waar je bent afgemeerd, want daarna stopt de dienst!
Praktische tips voor je bezoek aan Hampi
Na het lezen van deze post wil je magisch Hampi ongetwijfeld ook zelf ervaren. Met de tips hieronder bereid je je trip optimaal voor!
Hoe kom je in Hampi?
Hampi is niet de meest makkelijk te bereiken plek in India. De afstanden tot andere hotspots in dit gigantische land zijn lang en de infrastructuur om er te komen laat nogal te wensen over. Je reist altijd via de stad Hospet (ook wel Hosapete genoemd). Van Hospet reis je per primitieve bus (Rs. 25 (ca. €0,45)) of autorickshaw (tuktuk) voor Rs. 300 (ca. €3,30) verder naar Hampi. Dat duurt ongeveer een halfuur. Hieronder lees je meer over de verschillende opties die je hebt om in Hampi te komen.
Met de trein kun je dagelijks direct van en naar Hampi reizen vanaf Mysore (12,5 uur), via Bangalore (10 uur). Deze trein vertrekt rond 21:00 vanuit Hospet. Vier keer per week (op dinsdag, donderdag, vrijdag en zondag) kun je ook van en naar Vasco da Gama en Madgaon in Zuid-Goa reizen. Deze rit duurt zo’n 7,5 uur en vertrekt vanuit Goa in de ochtend. Reis je vanuit Noord-Goa? Dan is de bus meestal een betere optie.
Met de bus kun je van en naar Goa (bijvoorbeeld Madgaon (ca. 8 uur), Panjim (ca. 9,5 uur) en Mapusa (ca. 10,5 uur)) reizen. Ook Gokarna (ca. 7 uur), Bangalore (ca. 8 uur) en Mysore (ca. 10 uur) zijn per bus vanaf Hospet bereikbaar. Kies in slaapbussen als je kan altijd voor de linkerzijde van de bus; dit zijn eenpersoonsbedden.
Met het vliegtuig kun je naar Hampi reizen via Jindal Vijaynagar Airport, op zo’n 35 kilometer ten zuiden van Hampi. Je kunt met Alliance Air vanaf Hyderabad of Bangalore vliegen. Maar weinig backpackers reizen per vliegtuig naar Hampi.
Hoe verplaats je je in Hampi?
Binnen Hampi kun je zoals gezegd het beste zorgen voor een eigen tweewieler. Zeker als je ook Anegundi of andere plekken op de noordelijke oever van de Tungabhadra wil bezoeken. Een fiets kun je voor circa 150 roepie per dag (ongeveer €1,80) huren in Hampi Bazaar, bijvoorbeeld bij Yallapa Rentshop (schuin tegenover het Ganesh Guesthouse). Een scooter kost je exclusief brandstof circa 600 roepie (ongeveer €7,20) per dag. Brandstof is niet in Hampi zelf te koop, maar wel bij tankstations in Kamalapuram (waar de weg vanuit Hampi aansluit op de hoofdweg richting Hospet en Anegundi). Ook in Anegundi is er een tankstation.
Eten en drinken in Hampi
Het aanbod aan goede restaurantjes in Hampi is erg beperkt. Op nachtleven hoef je al helemaal niet te rekenen: door de spirituele betekenis van deze plek is alcohol uit den boze in Hampi. Zie Hampi als een plek om ultiem tot rust te komen! Het enige geluid dat je hier hoort zijn de koeien op straat en de religieuze plechtigheden in de tempels!
Er is echter één plek waar iedere Hampi-ganger graag komt en waar je ontzettend lekker kunt eten: Old Chillout Ganesh. Verse smoothies en sapjes, lekkere masala chai en vooral: overheerlijke vegetarische thali’s met curries worden hier geserveerd in een halfoverdekte kamer met kussens op de grond. Iedere avond en ochtend was ik hier te vinden!
Overnachten in Hampi
Qua overnachtingsmogelijkheden is er redelijk wat keuze in Hampi Bazaar, maar reken niet op al teveel comfort. Veel kamers en guesthouses zijn heel erg basic. Ook valt de stroom en/of het warm water nog wel eens uit. Maar dat is ergens ook wel een beetje de charme van Hampi. De meeste guesthouses hebben wel ontzettend vriendelijke eigenaren en maken ’s ochtends vers Indiaas ontbijt voor je klaar.
Zelf heb ik overnacht in het simpele maar fijne Temple View Guesthouse, met uitzicht op de gopuram van de Virupaksha-tempel. Ook Manasa Guest House schijnt erg goed te zijn.
Het aanbod wisselt nogal eens, dus mijn advies zou zijn om vooral goed research te doen op booking.com.
Ben jij in Hampi geweest en heb je gemerkt dat er iets niet meer klopt in deze post? Ondanks dat alle posts met zorg en toewijding worden geschreven, kan dat gebeuren. Laat het weten in een reactie en ik zorg dat ’t wordt aangepast!
