Hou je van roadtrippen en vind je het niet erg om back to basic te gaan? Dan is Kirgizië voor jou een ultieme droombestemming. Een roadtrip door dit onbekende land in Centraal-Azië laat je kennismaken met ruige bergen, uitgestrekte steppes, een nog levende nomadencultuur en eeuwenoude geschiedenis uit de tijd van de Zijderoute. Maar wat je het meest zal bijblijven is waarschijnlijk het ultieme gevoel van avontuur. In één week kun je van de hoofdstad Bishkek naar Osh aan de grens met Oezbekistan rijden. Onderweg doorkruis je de magische landschappen van de Tian Shan en overnacht je in yurts op de steppe. Benieuwd hoe je zo’n avontuurlijke tocht kan organiseren? Lees snel verder!
Scroll snel naar...
Kirgizië, het Zwitserland van Centraal-Azië
Kirgizië (ook wel Kirgistan of Kyrgyzstan genoemd) is voor de meeste westerlingen een totaal onbekend land. Deze voormalige Sovjetrepubliek met zo’n 7 miljoen inwoners is in 2015 zelfs uitgeroepen tot het meest onbekende land ter wereld. Niet zo gek ook, want dit dunbevolkte land diep in Centraal-Azië is nooit het hart van grote rijken geweest. Daarvoor is het land veel te onherbergzaam, door het extreme landklimaat en de ligging in de ruige bergketens van de Tian Shan en de Pamir. Om dat even te benadrukken: de plaats die het verst weg ligt van een oceaan ter wereld ligt in Kirgizië en meer dan 50% van Kirgizië ligt hoger dan 3000 meter boven zeeniveau.
De geschiedenis van Kirgizië is echter zeker niet saai te noemen. Kirgizië ligt namelijk op een kruispunt van beschavingen, en dat heeft zijn sporen nagelaten. Dat zit zo: eeuwenlang trokken handelaren, krijgers en karavanen over de Zijderoute dwars door het huidige Kirgizië. Het gebied werd bewoond door Turkse nomadenvolken, maar kende ook invloeden van Perzen, Arabieren, Mongolen en Chinezen. In de 13e eeuw werd het gebied onderdeel van het Mongoolse Rijk van Dzjengis Khan, en later viel het onder de heerschappij van de islamitische khanaten van Centraal-Azië.
In de 19e eeuw kwamen de Russen. Het tsaristische rijk breidde zich uit naar Centraal-Azië en annexeerde het gebied dat nu Kirgizië heet. De sovjettijd heeft veel veranderd in Kirgizië. Zo werd de nomadische levensstijl ontmoedigd, ontstonden er steden naar Russisch model en ook kwamen er steeds meer Russen in het land wonen. Toch kregen de Sovjets nooit echt vat op de ruige binnenlanden. Daarom is er nog altijd sprake van een sterke Kirgizische identiteit, die zich uit in de taal, de muziek en de nog steeds bestaande (semi-)nomadische levensstijl met yurts en paarden.
Pas in 1991, na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, werd Kirgizië onafhankelijk. Sindsdien is het land op zoek naar een balans tussen traditie en moderniteit. Soms gaat dat gepaard met politieke spanningen, maar één ding hebben de Kirgiziërs wel ontdekt: toerisme kan een grote rol krijgen in de economie. Niet voor niets is Kirgizië bekend komen te staan als het Zwitserland van Centraal-Azië en is het visumbeleid voor westerse toeristen zeer soepel.
De perfecte roadtriproute voor één week
Tijdens deze roadtrip maak je kennis met alles wat Kirgizië zo’n bijzondere bestemming maakt. Zo zul je de sporen van de Zijderoute-geschiedenis terugzien en bedwing je machtige bergpassen. Maar het meest memorabele van deze roadtrip zijn waarschijnlijk de ontmoetingen met de lokale bevolking en de overnachtingen in yurts, op de meest fantastische plekken.
Deze roadtrip brengt je in één week tijd van de hoofdstad Bishkek naar Osh, de tweede stad van het land aan de grens met Oezbekistan. Toen ik deze roadtrip in de zomer van 2016 maakten, stak ik de ochtend na aankomst in Osh de grens over om dat land te verkennen. Zodoende is deze roadtrip perfect als je meerdere landen in Centraal-Azië wilt bezoeken tijdens één reis. Als je de tijd daar niet voor hebt, kun je ook terugrijden naar Bishkek, over de geasfalteerde en dus wat saaiere route.
Dag 1: Bishkek – Naryn, via Burana en Kochkor
Afstand: 350 kilometer, reistijd: minimaal 5,5 uur
Lees ook: Wat te doen in Bishkek? 6 tips voor de hoofdstad van Kirgizië
Je begint je roadtrip in Bishkek, de hoofdstad van Kirgizië. Hier haal je je huurauto op – of ontmoet je je chauffeur. Loop verder ook zeker even een rondje over het grootse plein Ala-Too en sla proviand in op de Osh Bazaar, maar veel tijd hoef je voor Bishkek niet uit te trekken.
Op de eerste dag van de roadtrip reis je van de Chuy-vallei (waarin Bishkek ligt) het gebergte in. Je rijdt oostwaarts de stad uit. Je bereikt dan na ongeveer een uur – als je niet zoals wij een afslag mist – de Burana-toren, een overblijfsel van de oude stad Balasagun. Beklim de toren voor een panoramisch uitzicht over de Chuy-vallei en bewonder de bijzondere stenen balbals (beelden) rondom.
Vervolgens rijd je door naar het bazaarstadje Kochkor, waar je op de markt terechtkunt voor typisch Centraal-Aziatische ‘lekkernijen’ als koemis (gefermenteerde, licht-alcoholische paardenmelk) en kurut (volledig ingedroogde, zoutzure kaasballetjes). Voor ons was vooraf door de gids een lunch bij mensen thuis geregeld.
Na de lunch vervolg je je weg naar de niet zo heel fraaie (zeg maar gerust oerlelijke) stad Naryn, gelegen in een diepe vallei langs de gelijknamige rivier. Onderweg steek je meerdere bergpassen over, waaronder de 3030 meter hoge Dolon-pas. In deze stad vol deprimerende sovjet-flats zelf is niet bijzonder veel te doen, dus kom lekker tot rust in je guesthouse.
Dag 2: Naryn – Tash Rabat, via Koshoy Korgon
Afstand: 120 kilometer, reistijd: 2,5-3 uur
Lees ook: Ervaar de magie van de Zijderoute bij Tash Rabat in Kirgizië
Na een relaxed ontbijt in Naryn ga je de weg weer op en volg je de A365 richting Torugart, de grensovergang naar China. Onderweg kom je langs de ruïnes van Koshoy Korgon, een mysterieus lemen fort uit de tiende eeuw. De ruïnes liggen in een verlaten vlakte en zijn de moeite van een korte stop waard, maar verwacht er ook niet te veel van. Vervolgens rijd je verder over de weg die parallel loopt aan de imposante en met eeuwige sneeuw bedekte At Bashi-bergrug.
Na ruim een uur buig je linksaf een onverharde weg op en begin je langzaam te stijgen. Deze weg voert je naar je bestemming voor vandaag: de eeuwenoude karavanserai Tash Rabat op zo’n 3300 meter hoogte. Met een beetje fantasie kun je je inbeelden hoe hier eeuwen geleden karavanen van kamelen en paarden de gevaarlijke tocht door de bergen ondernamen en tot rust konden komen in het prachtige stenen gebouw. Hier overnacht je twee nachten in een yurt camp, in een schitterende vallei. Verken de karavanserai en wandel een rondje door de omgeving, maar doe het verder vooral rustig aan en geniet van de rust en de eenvoud van het leven hier. Vergeet niet om bij helder weer ’s nachts omhoog te kijken: de sterrenhemel hier is ongeëvenaard.
Dag 3: Tash Rabat
Op de derde dag van de roadtrip laat je de auto staan en ga je te voet op pad! Je hebt de hele dag om de schitterende omgeving van Tash Rabat te verkennen. Gebruik die tijd om een stevige – en zware – wandeling te maken naar de Chatyr Kul-pas. Deze bergpas van 4046 meter hoogte geeft je een adembenemend uitzicht op het meer Chatyr Kul. De bergrug achter dat meer vormt de grens met China. Neem de tijd voor deze wandeling, want je maakt meer dan 700 hoogtemeters, wat door de ijle lucht extra zwaar is en de afstand is met 12,5 kilometer (enkele reis) ook niet niks. Onderweg kun je wilde dieren als marmotten en wilde geiten tegenkomen, maar als je geluk hebt ook nomaden die met hun paard hun vee begeleiden. Je kunt ook te paard de omgeving verkennen en – wanneer je op de dag van aankomst al vertrekt – de trektocht naar de oevers van het meer maken. Geen zin om actief bezig te zijn? Je kunt ook ontspannen bij het yurt camp en genieten van de rust.
Dag 4: Tash Rabat – Song Kul
Afstand: 275 kilometer, reistijd: 5-6 uur
Na het ontbijt neem je afscheid van Tash Rabat en begin je aan de rit richting het volgende hoogtepunt van deze roadtrip: het bergmeer Song Kul. Het eerste deel leidt je over dezelfde route terug naar Naryn, waarna je de stroom van de Naryn-rivier volgt. Bij Ak Tal sla je vervolgens rechtsaf en steek je de rivierover, waarna je over onverharde wegen tergend langzaam maar omringd door een steeds indrukwekkender landschap de 3346 meter hoge bergpas Moldo Ashuu oversteekt. De eerste aanblik van Song Kul is adembenemend: een intens blauw meer, gelegen op 3016 meter hoogte in een uitgestrekte groene hoogvlakte en aan alle kanten omringd door ruige besneeuwde bergtoppen. Bij aankomst aan het meer wordt je verwelkomd in een yurtkamp. De rust en ruimte hier zijn overweldigend!
Dag 5: Song Kul
Lees ook: Must-do in Kirgizië: overnachten in een yurt aan het meer Song Kul
De volgende dag heb je geheel ter vrije invulling op deze magisch mooie plek. Nergens voel je het nomadenleven meer dan hier. Sta vroeg op voor een zonsopgang boven het meer en ontbijt met vers gebakken brood en thee. Ook kun je een bezoek brengen aan een nomadenfamilie. Dat hoef je niet van tevoren te organiseren; je kunt prima een stukje gaan wandelen en je zult gegarandeerd door de vriendelijke families worden verwelkomd. Mogelijk nodigen ze je uit voor een kopje thee en zullen ze je – met handen en voeten – proberen uit te leggen hoe ze kaas maken. Wil je voelen dat je leeft? Trek dan je kleren uit en duik in het meer. Maar wees gewaarschuwd: het water hier is ook in de zomer niet warmer dan een graad of 10 à 12. Je kunt ook een paardentocht maken of de heuvels rondom het meer beklimmen voor een magistraal uitzicht. ’s Avonds geniet je van een traditionele maaltijd en drink je thee rond het kampvuur.
Dag 6: Song Kul – Kazarman, via het mausoleum van Taylak Baatyr
Afstand: 150 kilometer, reistijd: minimaal 6 uur
Vandaag rijd je via een spectaculaire bergroute naar Kazarman, waar je de reis naar Osh opbreekt. De afstand is namelijk veel te groot om op één dag af te leggen. Het eerste deel leidt je over de Moldo Ashuu-pas terug richting Ak Tal. Vlak voor je daar bent, kun je een stop maken bij het mausoleum van Taylak Baatyr, een nationale held die streed tegen de khan van Kokand (een stad in het huidige Oezbekistan). Het mausoleum ligt in een serene omgeving en is een mooi voorbeeld van de Centraal-Aziatische architectuur. De weg naar Kazarman is ruig en avontuurlijk, met haarspeldbochten en adembenemende uitzichten.
Kazarman zelf is een desolaat en enigszins deprimerend dorp waar verder niets te beleven is.
Dag 7: Kazarman – Osh, via Özgön
Afstand: 300 kilometer, reistijd: 9 uur (inclusief stop in Özgön)
De laatste etappe van je roadtrip brengt je naar Osh. Vertrek vroeg uit Kazarman, want onderweg zijn er nog een aantal interessante stops en de afstand is lang. Osh ligt in de Fergana-vallei, een relatief vlak en laaggelegen deel van Centraal-Azië. Voor je die vallei inrijdt, moet je eerst nog de 3062 meter hoge Kaldama-pas oversteken. Nadat je de bergen bent overgestoken, kom je weer op goed geasfalteerde wegen en zul je merken dat de kilometers wat sneller voorbij vliegen. Voor een late lunch stop je vervolgens in Özgön, een oud Zijderoutestadje waar je interessante overblijfselen uit de tijd van de Karakhaniden kan bezichtigen. De rode bakstenen minaret en mausolea uit de twaalfde eeuw zijn prachtig bewaard gebleven. Ook is er een leuke bazaar te bezoeken in Özgön. Na je bezoek aan Özgön stap je in de auto voor de laatste 60 kilometer van de roadtrip.
Osh, met zo’n 350.000 inwoners de tweede stad van Kirgizië, is het eindpunt van deze roadtrip. Osh is een echte Zijderoutestad en is beroemd om z’n enorme bazaar, de grootste van Centraal-Azië. Helaas is er van de roemrijke geschiedenis van Osh door allerlei rampen en oorlogen niets meer te zien, dus heel veel tijd hoef je voor Osh niet uit te trekken. Je sluit je roadtrip waardig af met een beklimming van de Sulayman Too, een voor Kirgiziërs heilige berg die – als enige plek in Kirgizië – op de UNESCO-werelderfgoedlijst staat. Vanaf hier heb je een panoramisch uitzicht over de stad en kun je terugblikken op een onvergetelijke week.
Verder reizen?
Vanaf Osh heb je meerdere opties om verder te reizen, afhankelijk van je bestemming.
- Ben je zelf gaan roadtrippen? Rijd dan zelf de 610 kilometer terug naar Bishkek over de goede snelweg (reistijd minimaal 11 uur);
- Neem een vlucht van circa 40 minuten van Osh naar Bishkek;
- Neem een taxi naar de grens met Oezbekistan en reis vanaf de grenspost verder Oezbekistan in. Je kunt per taxi naar Andijon (circa 1,5 uur) of Tashkent reizen (7-10 uur).
Praktische tips voor jouw roadtripavontuur door Kirgizië
Kirgizië is zoals je kunt lezen een fantastische reisbestemming voor avonturiers. Dit is echter zeker geen bestemming voor onervaren reizigers. Bereid je daarom heel goed voor op een roadtrip door Kirgizië en weet wat je te wachten staat. Je bent vast benieuwd met welke zaken je rekening moet houden tijdens je roadtrip door Kirgizië. Hieronder beantwoord ik de meestgestelde vragen.
Beste reistijd voor een roadtrip door Kirgizië
Houd er rekening mee dat je deze roadtrip alleen kan afleggen in het zomerseizoen, tussen circa juni en begin oktober. In de overige maanden ligt er teveel sneeuw in de bergen en zijn de hoogtepunten van de route – Tash Rabat en Song Kul – niet bereikbaar met de auto.
Ga je zelfstandig roadtrippen of huur je een auto met chauffeur?
Je hebt twee mogelijkheden om deze roadtrip af te leggen: zelf een 4WD huren of een auto met chauffeur huren. Beide opties hebben voor- en nadelen.
Belangrijkste afwegingspunt bij het maken van de keuze voor zelf roadtrippen of een chauffeur erbij huren is of je terug wilt naar Bishkek of niet. Deze route is namelijk juist heel geschikt wanneer je van Kirgizië door wil reizen naar Oezbekistan. Wanneer je net als ik deze route als een enkele reis wil afleggen, dan is een auto met chauffeur eigenlijk de enige optie. Er is in Kirgizië nog niet iets als een one-way-regeling voor 4WD’s. Ga je zelf rijden, dan zul je dus vrijwel altijd terug moeten naar Bishkek tenzij je van tevoren een afspraak kan maken met de verhuurder van je auto.
Zelfstandig roadtrippen
Zelfstandig roadtrippen is ontzettend tof: je hebt alle vrijheid aan jezelf en het gevoel van avontuur is ongeëvenaard. Er komt echter wel het een en ander kijken bij het organiseren van een zelfstandige roadtrip in Kirgizië!
Weet waar je aan begint!
De wegen in Kirgizië zijn slecht. Zo niet: belabberd. Of niet-bestaand. Het is dus heel erg belangrijk dat je wat ervaring hebt met offroad rijden. Een 4WD is essentieel voor deze roadtrip; de wegen naar Tash Rabat en Song Kul zijn onverhard en ook de wegen rondom Kazarman zijn ongeschikt voor een normale auto. Wees je er ook van bewust dat vrijwel niemand langs de route ook maar een woord Engels spreekt, dus wanneer je met pech langs de weg staat is het moeilijk communiceren. Daarom is het ook een pré als je een beetje handig bent met auto’s, bijvoorbeeld zelf een wiel kunnen vervangen.
Een paar belangrijke aandachtspunten als je zelf gaat roadtrippen:
- Houd er rekening mee dat het regelen van overnachtingen best lastig kan zijn, want veel yurt camps hebben geen online boekingsmogelijkheden en dus moet er maar net plek zijn.
- Zorg altijd voor een volle tank en neem indien mogelijk een jerrycan met reservebrandstof mee.
- Zorg dat je een reservewiel meehebt.
- Sla ruim proviand in, zodat je wanneer je toch pech krijgt in ieder geval voldoende te eten en te drinken hebt. Op grote delen van de route is heel weinig verkeer en woont er niemand in de wijde omgeving!
- Houd rekening met schapen, geiten, yaks en andere dieren op de weg.
- Het kan niet genoeg benadrukt worden: huur een 4WD!
Waar huur je een auto?
In Kirgizië hebben de bekende grote autoverhuurbedrijven als Sixt, Hertz en Europcar nog geen aanbod, en ook via mijn favoriete autoverhuurder SunnyCars kun je in Kirgizië geen auto huren. Je bent dus aangewezen op lokale, kleinschalige verhuurders of gespecialiseerde bedrijven die contacten hebben in Kirgizië. Een 4WD huren kost je afhankelijk van het seizoen en het type voertuig tussen de €60,- en €180,- per dag. Check de volgende bedrijven:
- Drive4x4.com (Nederlandstalige service, en all-inclusive pakketten beschikbaar);
- Sergey Car Rental (aangeraden door Caravanistan, dé autoriteit waar het gaat om reizen in Centraal-Azië)
- Iron Horse Nomads (biedt de mogelijkheid om ook in Kazachstan te rijden)
Is one-way autohuur mogelijk?
Wil je zelfstandig roadtrippen richting Osh, maar niet terug naar Bishkek? Dit kan doorgaans alleen op speciaal verzoek, waarbij je bijna altijd – hoge – meerkosten moet betalen. Doe hiervoor altijd navraag bij verschillende autoverhuurders. Of regel gewoon een auto met chauffeur!
Een auto met chauffeur huren
Zelf heb ik tijdens mijn reis naar Kirgizië met drie vrienden in 2016 voor deze roadtrip een auto met chauffeur gehuurd. Omdat we ons zelf niet comfortabel genoeg voelden met zelf rijden, maar vooral omdat we zo niet terug naar Bishkek hoefden te reizen. Wij wilden na aankomst in Osh namelijk de grens ovesteken naar Oezbekistan.
Een auto met chauffeur huren kan via een reisbureau in Kirgizië, dat bovendien je overnachtingen en maaltijden organiseert. Niet alleen konden we zo meer genieten van het landschap, ook konden we zo makkelijker met de lokale bevolking in contact komen. Vrijwel altijd sliepen en aten we namelijk bij mensen thuis. Ontzettend tof om mee te maken, in een onbekend land als Kirgizië. Wanneer je een auto met chauffeur huurt, kun je ervan op aan dat je een degelijk voertuig hebt en dat je niet verdwaald raakt. Het kan wel zijn dat je chauffeur geen Engels spreekt (onze chauffeur Max sprak alleen Kirgizisch en Russisch) maar met handen en voeten kom je er altijd wel uit.
De prijs van een arrangement met auto, chauffeur, overnachtingen en maaltijden varieert naargelang het seizoen, maar reken op circa €80,- per persoon per dag. Hier zit alles bij in, op souvenirs en losse drankjes onderweg na. Het beste aanbod krijg je door via de website van Caravanistan – een platform dat zich heeft gespecaliseerd in reizen naar Centraal-Azië – een offerte voor een customized tour aan te vragen.
Zou jij ook deze te gekke route willen rijden? Of heb je dat al eens gedaan? Klopt er iets niet meer helemaal in deze post? Deel je ervaringen of ideeën door te reageren op deze post!
