Veel mensen uit Georgië ken je waarschijnlijk niet. Maar er is één die we bijna allemaal kennen: Jozef Stalin. In zijn geboortestad Gori kun je een bizar museum bezoeken dat helemaal aan Stalin is gewijd. Een must wanneer je geïnteresseerd bent in geschiedenis! Maar kijk ook verder, want in Gori is de tijd een klein beetje stil blijven staan en kun je je wanen in de tijd van de Sovjet-Unie! Benieuwd? Lees verder!
Scroll snel naar...
Gori, geboorteplaats van de ‘Man van Staal’
Niets leek het wat groezelige provinciestadje Gori, op ongeveer 80 kilometer ten westen van Tbilisi, een prominente rol in de wereldgeschiedenis te gaan geven. Maar 18 december 1878 was een dag die de geschiedenis van Gori voorgoed zou veranderen. Toen kwam namelijk in een doorsnee, vrij arm gezin ene Josif Besarionis dze Dzjoegasjvili ter wereld. Hij was de zoon van schoenmaker Besarion Dzjoegasjvili en huisvrouw Keke Geladze. Het gezin was diepreligieus en ze wilden graag dat Josif priester zou worden.
Maar het liep anders. Want hoewel Josif inderdaad naar de priestersopleiding ging en het best aardig deed, koesterde hij andere sympathieën. Hij zag wel wat in het opkomende socialisme en werd politiek actief voor de communistische partij. Hij werd alsmaar rebelser, totdat hij uiteindelijk bankberovingen plande en aanslagen liet plannen in Tbilisi. Nadat de communisten in 1917 de macht grepen, was dit de ideale voedingsbodem voor Josif om zijn positie te versterken. Door zijn vastberadenheid en koelbloedigheid klom hij alsmaar hoger op de partijladder.
Dat bezorgde Josif de bijnaam Stalin, de ‘Man van Staal’. Na de dood van Lenin raakte hij verwikkeld in een machtsstrijd met concurrent Leon Trotski, die hij uiteindelijk won. Hij maakte van de Sovjet-Unie een wereldmacht die wedijverde met de USA. Dat kon Jozef Stalin echter alleen maar voor elkaar krijgen door alle tegenstand die hij kreeg meedogenloos uit de weg te ruimen. Iedereen die ook maar verdacht werd tegen Stalin te zijn, werd geëxecuteerd. Uiteindelijk vonden vele miljoenen Sovjet-burgers de dood onder zijn regime. Iets waar hij overigens geen moeite mee had, want Stalin staat bekend om het volgende citaat:
‘De dood van één mens is een tragedie; de dood van miljoenen slechts een statistiek’.
Jozef Stalin
In 1951 – Stalin was toen nog in leven – bouwde het Sovjet-regime al een museum ter ere van de bekendste inwoner die Gori ooit gehad heeft. Nog steeds is dit museum de tastbare herinnering aan de rol die Gori sinds die 18e december 1878 in de wereldgeschiedenis heeft.
Wat is er te doen in Gori?
Uiteraard bezoek je in Gori het Stalin Museum. Maar als je er toch bent, is het de moeite waard om iets dieper dit stadje in te duiken. Ik neem je graag mee langs de bezienswaardigheden van Gori!
Stalin Museum
Het Stalin Musum ligt in een groot park in het hart van Gori. Of nou ja, museum? Het lijkt meer op een soort tempel ter ere van de Sovjet-dictator. Het paleisachtige gebouw is speciaal voor dit doel gebouwd en is protserig versierd met natuursteen, glas in lood en ornamenten. In het twee verdiepingen tellende musuem vind je letterlijk alles wat je maar kunt bedenken dat met Stalin te maken heeft. Het is bijna alsof je terug gaat naar de tijd van de Sovjet-Unie!
Kinderfoto’s, schoolspullen, schilderijen, penningen, munten, standbeelden, serviesgoed, kleding: je kunt het zo gek niet bedenken. Nog net niet zijn lichaam (dat ligt begraven in Moskou), bij wijze van. Wel kun je zijn dodenmasker bekijken. Ook is er een hele zaal vol geschenken die Stalin kreeg van buitenlandse leiders. Waaronder een paar houten klompjes van de Nederlandse communistische partij.
Over één onderwerp vind je echter opvallend weinig in dit museum: zijn rol in de vele oorlogen en conflicten die onder zijn heerschappij plaatsvonden. Je moet heel goed zoeken, maar ergens in de kelder is een klein kamertje waar men geprobeerd heeft een iets genuanceerder beeld neer te zetten van de Man van Staal.
De Stalin-verering gaat in de tuin van het museum vrolijk verder. Hier vind je zijn verplaaste geboortehuis, de treinwagon waarmee hij de Sovjet-Unie doorkruiste en zelfs een standbeeld waar nog altijd bloemen voor worden gelegd.
Wat kost het? Entree tot het museum kost je 10 lari (ongeveer €2,60). Dat is inclusief een – Engelstalige – rondleiding van ongeveer 45 minuten. Die kan erg handig zijn, want alle bordjes zijn alleen in het Georgisch en het Russisch. Voor toegang tot de treinwagon betaal je 5 lari (circa €1,30) extra. De tuin kun je gratis bezoeken.
Loop over de Stalinlaan en het Stalinplein
Als je toch in Gori bent en je in Sovjet-sferen waant, is het de moeite om ook even het stadje zelf te verkennen. Gori is namelijk grotendeels opgezet volgens de idealen van Sovjet-stadsplanning: brede, lange straten, ruim opgezette pleinen en troosteloze grijze woonblokken. Vanaf het museum loop je de Stalinis Gamziri oftewel de Stalinlaan op, die één blok verderop uitkomt op Stalinis Moedani (het Stalinplein). Tot het jaar 2008 stond er midden op het Stalinplein nog een 10 meter hoog standbeeld van de Sovjet-dictator. Wanneer je de laan verder afloopt, kom je uit bij het station van Gori, waar je ook nog een standbeeld van Stalin kunt vinden. Vanaf het viaduct over het spoor heb je een interessant uitzicht over het toch wat triestige stadje.
In 2008 haalde het Stalinplein overigens nog het Nederlandse nieuws. Toen werd hier namelijk de Nederlandse RTL-cameraman Stan Storimans dodelijk getroffen door een Russische raket, terwijl hij verslag deed van de korte maar hevige oorlog tussen Rusland en Georgië om de afvallige regio Zuid-Ossetië.
De levendige markt
Ten westen van het museum is er nog een klein stukje van het oude Gori overgebleven. De sfeer is hier heel anders dan in het strakke Sovjetgedeelte van de stad, door de kneuterige straatjes en oudere gebouwen. Ook vind je hier een levendige markt, waar nog die typische Oost-Europese sfeer hangt. Het is leuk om hier even overheen te struinen. Er zijn hier vrijwel geen toeristen, waardoor je hier een goed beeld krijgt van het dagelijks leven in Georgië.
Het fort
Het oude gedeelte van Gori is ontstaan rondom een heuvel waarop in de middeleeuwen een fort is gebouwd. De muren van dit fort zien er indrukwekkend uit, maar heb niet te hoge verwachtingen van de binnenkant. Vrijwel alles is namelijk tot ruïnes vervallen. Toch is het de moeite de klim naar het fort te maken, want je hebt een prachtig uitzicht over het stadje en de wijde omgeving vanaf hier. Toegang is gratis.
Hoe kom je in Gori?
Al met al biedt Gori een interessante afwisseling op de bergen, kerken en kloosters die je in Georgië veel tegenkomt. Het is een goede plek om wat meer te weten te komen over het dagelijks leven én de recente geschiedenis van het land. Een superleuke bestemming voor een dagtrip dus! Hieronder leg ik je uit waar je rekening mee moet houden.
Eten, drinken en overnachten
Qua eten en drinken heeft Gori een prima maar basic aanbod aan allerlei restaurantjes en cafés. Vooral rondom de markt en aan Stalinis Gamziri is er ruime keuze. Hier vind je ook supermakten. Overnachten in Gori voegt weinig toe; de stad ligt dichtbij Tbilisi en er is niet zoveel aanbod in Gori. Mocht je toch in Gori willen overnachten, dan vind je op booking.com een actueel aanbod van accommodaties.
Vervoer
Je hebt meerdere mogelijkheden om vanuit Tbilisi in Gori te komen. Welke je kiest, hangt vooral af van je verdere plannen.
- Met de marshrutka (kleine minibusjes die vertrekken wanneer ze vol zijn) is Gori het goedkoopst en het makkelijkst te bereiken. Vanaf het chaotische busstation Didube in Noord-Tbilisi rijden er ongeveer ieder half uur marshrutka’s naar het busstation bij het verrassend moderne politiebureau, naast de markt. Vaak kun je ook gewoon bij het Stalin Museum in- en uitstappen. De rit duurt ongeveer 1,5 uur en de prijs van een enkel ticket is slechts 3 tot 5 lari (ongeveer €0,80 à €1,30). Je bereikt het Didube-busstation met de metro, die naast het busstation stopt bij de halte die ook Didube heet.
- Met de trein naar Gori reizen kan ook. Voor de heenreis is dit een goede optie. De trein rijdt overdag ca. 5 keer (maar check altijd de dienstregeling op de website van de Georgische spoorwegen). Met de trein reizen heeft ook als voordeel dat je je dagtrip meteen in stijl begint: op het station van Gori staat een prachtig standbeeld van Stalin en je loopt over de Stalinlaan naar het museum. Een ticket kost je 4 lari (circa €1,-) voor een enkeltje en de rit duurt ongeveer 2 uur. Voor de terugweg raad ik je aan een marshrutka te nemen, omdat de rit korter is en de marshrutky veel vaker vertrekken. Je kunt ook vanuit Koetaisi, Zoegdidi en Batoemi de trein pakken naar Gori. Check hiervoor de website van de Georgische spoorwegen.
- Met een taxi of een georganiseerde tour kun je natuurlijk ook naar Gori. Bij ieder ho(s)tel wordt hiermee geadverteerd. Voor Gori zou ik een tour of taxi echter afraden, aangezien het zo makkelijk en goedkoop is om er op eigen houtje te komen. Alleen wanneer je de expertise van een gids belangrijk vindt of Gori wilt combineren met andere bestemmingen (bijvoorbeeld Mtskheta) is dit een goede optie. Een privétour kost per voertuig (max. 4 passagiers) meestal tussen de 50 en 60 lari (€13,- à €16,-).
Wil je meer weten over Gori? Of heb je een extra tip? Deel je vraag of tip door een reactie onder deze post te plaatsen!
