---

Het hoogste en ruigste deel van de Kaukasus

De geografie van Georgië wordt eigenlijk geheel bepaald door de Kaukasus. Feitelijk is het land een langgerekte vallei ingeklemd door twee bergketens: langs de grenzen met Turkije, Armenië en Azerbeidzjan heb je de Kleine Kaukasus, en langs de grens met Rusland heb je de Grote Kaukasus. Beide bergketens zijn behoorlijk imposant, maar de Grote Kaukasus is nog wel een behoorlijk stukje hoger en ruiger. Deze bergketen wordt vaak gezien als de grens tussen Europa en Azië en heeft toppen tot boven de 5000 meter, waaronder de hoogste berg van Europa. Dit is niet zoals veel mensen denken de Mont Blanc in de Alpen, maar met zo’n 5640 meter de dode vulkaan Elbrus in Zuid-Rusland. Deze vulkaan ligt op zo’n 20 kilometer ten noorden van Georgisch-Russische grens, vlak boven Svaneti. De hoogste berg van Svaneti (en Georgië) is met 5200 meter de berg Shkhara.

Het zal je daarom niet verbazen dat het landschap van Svaneti oogverblindend mooi is. En hoewel je zoals gezegd ook in de rest van Georgië behoorlijk aan je trekken komt wanneer je van berglandschap houdt, is het gebergte in Georgië hier op z’n allermooist. Dat komt niet in de laatste plaats doordat Svaneti pas heel laat is verbonden met de moderne wereld. Door de vele sneeuw en ruige bergwegen was het tot voor kort namelijk een groot deel van het jaar onmogelijk om hier op een comfortabele manier (lees: anders dan te voet of per terreinwagen) te komen. Dat heeft ook als gevolg gehad dat de mensen die hier wonen heel lang hun tradities en manier van leven in stand hebben weten te houden. Zelfs de Sovjets zijn er nooit echt in geslaagd de Svan te onderwerpen aan hun gezag!

De Svan hebben hierdoor hun eigen taal, keuken en architectuur behouden. Kenmerkend voor Svaneti zijn de zogenaamde koshki: huizen in de vorm van hoge torens waar de Svan in tijden van nood konden schuilen. Deze typische elementen maken Svaneti een ontzettend boeiende regio, hoewel het gebied snel toeristischer wordt en invloeden van buiten ondergaat. Zeker in de ‘hoofdstad’ Mestia (feitelijk een dorp met een kleine 1500 inwoners) zul je vanaf half april tot eind oktober merken dat steeds meer reizigers hun weg weten te vinden naar dit prachtgebied. Door de smalle wegen hoef je echter nog steeds niet bang te zijn om busladingen toeristen tegen te komen – die kunnen er simpelweg niet komen.

Wat kun je doen in Svaneti?

Eigenlijk is Svaneti één grote bezienswaardigheid, die wat mij betreft als geheel het letterlijke hoogtepunt van Georgië vormt. Ook de UNESCO denkt daar klaarblijkelijk zo over, want ze hebben in 1996 de hele regio maar als geheel op de werelderfgoedlijst gezet. Als lezer van REISEIGENWIJS heb je daar natuurlijk niet zoveel aan; jij wilt weten wat hier nu écht de moeite waard is!

Allereerst en in het algemeen is Svaneti een paradijs voor iedereen die van hiken houdt. Er is een behoorlijk netwerk aan hiking trails die je met of zonder gids kunt doen. Belangrijk hierbij is dat je rekening houdt met het seizoen (zie hieronder), want in de winter ligt er veel te veel sneeuw in Svaneti om er veilig te kunnen hiken.

Mestia

Mestia is de ‘hoofdstad’ van Svaneti – al is dat in dit geval een relatief begrip. Feit is wel dat Mestia het centrale knooppunt is voor vervoer in Svaneti en dat je hier verreweg de meeste accommodaties en horeca vindt. Het is (voor zover bekend) ook de enige plek waar je kunt pinnen in de regio en waar de meeste meerdaagse hikes beginnen. Het plaatsje Mestia is daarnaast ook gewoon een heel mooie bestemming an sich. Het dorpje ligt op zo’n 1400 meter hoogte en wordt omringd door hoge bergen, dichte bossen en groene bergweiden. In Mestia vind je daarnaast zeker 20 van de zogenaamde koshki, die je al van veraf kunt zien staan.

Omdat wij erg vroeg in het seizoen in Mestia waren, hebben we geen hikes naar grote hoogtes kunnen maken. Wel was het toen wij er waren mogelijk naar een groot kruis boven het dorp te hiken, op zo’n 2200 meter hoogte. Hierboven werd de sneeuw te dik om nog fatsoenlijk te kunnen lopen. Als daghike (afstand ongeveer 15 km) is dit echter wel een hele mooie wandeling, al moet je dus rekening houden met een flink hoogteverschil (zo’n 800 meter). Het begin van de trail is slecht aangegeven, maar verderop wijst de hike zich vanzelf. Vraag bij je guesthouse naar meer instructies of gebruik MAPS.ME.

Ushguli

In Svaneti ligt ook het dorp dat wel wordt gezien als het hoogste permanent bewoonde dorp van Europa: Ushguli. Maar het feit dat Ushguli het hoogste dorp van Europa is, is eigenlijk nog wel het minst boeiende aan deze plek. Ushguli is namelijk bovenal een onwaarschijnlijk mooie plek – dit is nu typisch zo’n plekje waar je meteen stil van wordt als je er aankomt. Eigenlijk is Ushguli niet één dorp maar een verzameling van vier kleine sub-dorpjes die op ongeveer 2200 hoogte aan de voet van de 5200 meter hoge berg Shkhara – de hoogste top van Georgië – ligt. Zowel het dorp zelf als de omgeving zijn adembenemend mooi en het lijkt wel alsof de tijd heeft stilgestaan in Ushguli. Er staan namelijk bijna geen moderne gebouwen en ook in de straatjes lijkt het alsof je een tijdmachine bent binnengestapt. Ook in Ushguli zie je echter wel de eerste tekenen van toenemend toerisme, want inmiddels zijn er een paar guesthouses en basic restaurantjes geopend.

Tijdens een dagtrip vanuit Mestia heb je ruim de tijd om Ushguli goed te verkennen. De moeite waard zijn de volgende plekjes:

• Lamaria-kerk: dit superschattige kleine kerkje staat helemaal aan de rand van Zhibiani. Je hebt vanaf hier een adembenemend uitzicht op Shkhara en de gletsjers!
• Zhibiani: het noordelijkste dorpje.
• Chvibiani: het dorpje waar de busjes vanuit Mestia je afzetten. Hier vind je de meeste horeca;
• Chazhashi: het dorpje met de meeste koshki (torenwoningen). Vanwege de hoogteverschillen heb je hier het beste uitzicht over de rest van Ushguli.
• Murqmeli: het dorpje dat het verst van de rest afligt en daarom de minste bezoekers krijgt. Veel van de gebouwen liggen in puin, maar hier is het back-in-time gevoel het grootst. Langs het pad tussen Chazhashi en Murqmeli heb je bovendien een aantal fantastische uitzichten!

Vanuit Mestia gaan er iedere dag 4WD-busjes naar Ushguli, dat ongeveer 50 kilometer verderop ligt. Reken op ongeveer 2 uur enkele reis; de weg is heel erg slecht, vooral het laatste stuk. Mocht je met een huurauto reizen in Georgië, dan moet je echt niet proberen deze weg zelf te rijden; de weg bestaat uit grote keien en rotsblokken en er gebeuren regelmatig ongelukken waarbij auto’s in het diepe ravijn naast de weg storten!

Andere hikes in Svaneti

Veel andere hikes in Svaneti waren tijdens mijn bezoek nog niet mogelijk. Daaronder ook de meerdaagse hike van Mestia naar Ushguli, die gezien de landschappen die we onderweg zagen echt gigantisch mooi moet zijn. Deze hike duurt 3 à 4 dagen en onderweg slaap je in berghutten en bij mensen thuis langs de route. In de zomer is dit de ultieme Svaneti-ervaring!

Andere hikes in Svaneti die je ’s zomers kunt maken zijn de volgende:

• Koruldi Lakes: deze bergmeren liggen op ongeveer 2700 meter hoogte en bereik je door voorbij het kruis boven Mestia verder de berg op te wandelen. Afstand: 20 kilometer (retour).
• Chalaadi-gletsjer: met een taxi kun je vanuit Mestia naar het startpunt van de hike naar de Chalaadi-gletsjer gaan. Afstand: 5 kilometer (retour) wanneer je per taxi gaat. Anders 25 kilometer.

De weg van Mestia naar Ushguli is slecht. Heel slecht. Behalve de uitzichten dan, die zijn geweldig.

Svaneti opnemen in je trip door Georgië

Lees ook: Reisroute: backpacken door de Kaukasus

Het moge duidelijk zijn dat Svaneti de moeite die je moet doen om er te komen dubbel en dwars waard is. Je moet er alleen wel de tijd voor nemen. Twee dagen in Svaneti is het absolute minimum dat ik zou aanraden voor een bezoekje en als je langere hikes wilt (of kunt) maken heb je eigenlijk wel het dubbele nodig. Ook met het oog op de lange reistijden naar andere bestemmingen in Georgië moet je goed nadenken over hoe je een bezoek aan Svaneti inbouwt in je trip. Wil je meer weten over hoe ik dat heb gedaan, lees dan vooral ook deze post over mijn reisroute door de drie Kaukasuslanden!

Beste reistijd voor Svaneti

Veel meer nog dan bij andere bestemmingen in de Kaukasus is het van belang om bij de planning van je trip rekening te houden met wanneer je Svaneti bezoekt. In de wintermaanden (tussen november en maart) is Svaneti namelijk vaak nauwelijks bereikbaar vanwege de vele sneeuw. Veel accommodaties en restaurants zijn dan ook dicht in dit seizoen, en hiken is eigenlijk onmogelijk. Toch kan er een goede reden zijn om Svaneti juist in de winter te bezoeken: de Georgische overheid probeert de laatste jaren om Mestia om te vormen tot wintersportoord. Inmiddels zijn er diverse pistes aangelegd en kun je dus in Svaneti gaan wintersporten. Hiervoor moet je waarschijnlijk wel vliegen; de routes over land zijn veel te onbetrouwbaar. In het vroege voorjaar smelt de sneeuw en kun je ook weer gaan hiken, maar houd nog wel rekening met sneeuw. Toen wij in eind april in Svaneti waren, konden we nog niet boven de 2200 meter hoogte hiken. Tenzij we tot over onze knieën in de sneeuw wilden staan, maar dat is natuurlijk niet echt veilig. De beste reistijd om te hiken is dus in de zomer, van juni tot en met september.

Hoe kom je van en naar Svaneti?

Svaneti is afgelegen. Hoewel dat nu juist bijdraagt aan de aantrekkingskracht van het gebied, betekent het wel dat je er wat voor over moet hebben om hier te komen. De afstanden zijn groot en door de beperkte infrastructuur duurt het ook lang om ze af te leggen. De laatste jaren is er veel verbeterd op dit gebied – en dat lijkt er ook toe te leiden dat de authenticiteit die Svaneti zo mooi maakt zal afnemen – maar nog steeds moet je rekening houden met behoorlijke reistijd. Je hebt de volgende opties:

• Met de trein kun je niet rechtstreeks naar Svaneti reizen. Vanuit Tbilisi of Koetaisi kun je wel de trein nemen naar het stadje Zoegdidi in West-Georgië. Vanaf Koetaisi duurt dit ongeveer 4 uur, vanaf Tbilisi al gauw een uur of 8 à 9. Als je vanuit Tbilisi vertrekt, kun je het beste de nachttrein nemen. Deze vertrekt om 21:45 uit Tbilisi en komt om 6:05 aan in Zoegdidi. Vanuit Zoegdidi kun je per marshrutka verder reizen naar Mestia, wat dan nog zo’n 3 tot 4 uur duurt. De chauffeurs van deze marshrutka’s zullen je opwachten op het station. De nachttrein kost je inclusief slaapplaats ongeveer €8,-. De marshrutka kost je vervolgens nog ongeveer €5,-.
• Met de bus kun je ook niet direct naar Svaneti reizen: door de bochtige bergwegen kunnen grote bussen er niet komen! Wel kun je met de marshrutka rechtstreeks vanuit alle grote steden in Georgië naar Mestia reizen. Vanuit Tbilisi duurt dit zo’n 10 uur, vanuit Koetaisi ongeveer 6 uur en vanuit Batoemi zo’n 5 uur. De marshrutka is niet een ideaal vervoermiddel voor zo’n lange reis, en daarom raad ik je aan om tot Zoegdidi de trein te pakken. Je verliest er bijna geen tijd mee, aangezien de marshrutka’s ook sowieso door Zoegdidi rijden. De prijs voor een marshrutkaticket van een van deze steden naar Mestia ligt tussen de €5,- en €15,- enkele reis.
• Met het vliegtuig kun je vanuit Tbilisi en Koetaisi naar Mestia reizen. Deze trip duurt verreweg het kortst (slechts ongeveer 90 minuten), maar de vluchten gaan niet iedere dag en worden bij slecht weer regelmatig geannuleerd. Voor meer informatie kun je kijken op de website van Vanilla Sky, de luchtvaartmaatschappij die de vluchten uitvoert. Dit is uiteraard niet erg duurzaam gezien de toch relatief korte afstand. Ook niet voor je portemonnee overigens, aangezien een enkele reis je minstens €70,- kost.

Overnachten, eten en drinken in Svaneti

Wij hebben tijdens ons bezoek aan Svaneti geslapen in Mestia, waar de overgrote meerderheid van de accommodaties in deze regio is gelegen. De keuze wordt steeds ruimer, maar één van de best aangeschreven adresjes bestaat al lange tijd: Nino Ratiani’s Guesthouse. In 2019 heeft dit budget-guesthouse een behoorlijke verbouwing ondergaan, waarbij de capaciteit groter is geworden. De kamers zijn ruim en brandschoon. Pluspunt is ook dat je in een aantal kamers een badkuip hebt, wat echt ideaal is om ’s avonds na een lange hike in de bergen even te relaxen.

Eten en drinken is inbegrepen bij Nino Ratiani en je hoeft niet bang te zijn dat je iets tekort komt hier: de porties zijn enorm en de kwaliteit is goed. Het eten wordt namelijk iedere dag vers bereid door haar personeel.

Bij Nino Ratiani kunnen ze je ook helpen met taxi’s naar Ushguli en de verschillende startpunten van de daghikes. Ook hebben ze een taxiservice naar het busstation voor wanneer je aankomt of vertrekt. Omdat wij tijdens ons hele verblijf bij Nino Ratiani hebben gegeten heb ik geen verdere tips voor restaurants. Wel voor een leuk koffietentje in het centrum van Mestia.

• Nino Ratiani’s Guesthouse. Een begrip onder backpackers en hikers in Mestia. Goede kwaliteit kamers, eten en een fijne sfeer. Adres: Jondo Khaptani, dit is de eerste zijweg langs de weg van Mestia naar Zugdidi op ongeveer 400 meter van Seti Square aan de linkerkant.
• Café Laila. Deze zaak is zowel restaurant als koffiebar en ligt aan het centrale pleintje van Mestia. Café Laila dient ook als ontmoetingsplek voor medebackpackers en hikers in Mestia. Adres: Seti Square.

Zit Nino Ratiani’s Guesthouse vol? Of zoek je iets luxueuzers? Op booking.com vind je een uitgebreid aanbod.

Ben jij wel eens in Georgië geweest en heb je toen ook Svaneti bezocht? Of wil je meer info over hoe je naar Svaneti kunt reizen? Laat je vraag of opmerking hieronder achter in een reactie!