Je hoeft niet altijd naar de andere kant van de wereld te gaan voor een gave backpacktrip. Ook in Europa is ontzettend veel te ontdekken als backpacker. Een bijzondere reis is bijvoorbeeld een trip met het openbaar vervoer langs de mooiste steden van de landen rondom de Oostzee. Deze afwisselende reis heb ik een aantal jaar geleden met een goede vriend gemaakt. Het was een afwisselende trip, met behalve mooie steden ook prachtige natuur, heerlijke rust en bijzondere historische plekken. In deze post deel ik mijn reisroute en tips voor een boeiende trip door Scandinavië, Rusland, de Baltische Staten en Polen met je!

---

---

De Oostzee: Hanzesteden, rust en ruimte

De Oostzee is een binnenzee die tussen de landen Denemarken, Duitsland, Polen, Litouwen, Letland, Estland, Rusland, Finland en Zweden inligt. Lang geleden was de Oostzee een centrum van de wereldhandel, toen in de Middeleeuwen de verschillende steden van de Hanze de handel over zee en met het achterland beheersten. Veel van de belangrijkste Hanzesteden lagen verspreid rond de Oostzee, zoals Lübeck, Gdansk, Riga en Stockholm. Na de bloeitijd van de Hanze werden Zweden en Rusland de dominante landen in het Oostzeegebied. Deze landen hebben meerdere oorlogen met elkaar uitgevochten in wat nu Finland en de Baltische Staten zijn. In deze gebieden vind je nu dus ook een cultuur die invloeden uit beide landen heeft. Rusland was ook het land dat misschien wel de mooiste stad van het Oostzeegebied – zo niet van heel Europa – bouwde: Sint-Petersburg. Deze stad zou je dan eigenlijk ook niet mogen missen tijdens een trip langs de Oostzee!

Maar het Oostzeegebied heeft meer te bieden dan enkel steden. Hoewel het gebied geen imposante berglandschappen kent, vind je er wel uitgestrekte bossen, prachtige baaien vol eilanden en een lieflijk platteland met pittoreske dorpjes. En ook als het op stranden aankomt heeft het gebied rondom de Oostzee meer te bieden dan je misschien zou verwachten!

---

Tips voor jouw reis rondom de Oostzee

Voor een vakantie in Europa zullen veel mensen echter niet direct aan het Oostzeegebied denken. Het is er ’s zomers niet gegarandeerd warm en veel landen rond de Oostzee hebben een beetje een grijs imago. Dat is de laatste jaren echter wel langzaam aan het veranderen. Is jouw nieuwsgierigheid gewekt? Ik geef je graag wat praktische tips voor je reis rondom de Oostzee met het openbaar vervoer!

Visa en grensformaliteiten

Lange tijd was het niet bepaald gemakkelijk om rondom de Oostzee te reizen. Hier lag vroeger de Sovjet-Unie en die was niet erg toegankelijk voor toeristen. Dat is nu echter voltooid verleden tijd: sinds de val van het IJzeren Gordijn hebben Polen en de Baltische Staten zich bij de EU en het Schengenvedrag aangesloten. Sinds de oorlog tussen Rusland en Oekraïne is het heel lastig geworden om Rusland te bezoeken, maar er was daarvoor een periode waarin je visumvrij naar de regio’s Kaliningrad en Sint-Petersburg kon reizen.

Vervoersmiddelen

Voor het overgrote deel van de route hieronder heb je de keuze tussen de bus of de trein. Alleen tussen de drie Baltische Staten is reizen per trein erg ingewikkeld; hier zijn bussen frequenter, sneller en goedkoper. Tussen Zweden en Finland reis je met de boot (tenzij je een héél lange omweg door Lapland wilt maken).

In de steden kun je reizen per bus of tram. In Stockholm, Helsinki, Sint-Petersburg en Warschau rijden er bovendien metro’s. Maar in veel steden is fietsen vanwege het relatief vlakke landschap ook een goede optie.

Reistijd

Deze trip rondom de Oostzee kun je het beste tijdens het zomerseizoen maken. In de winter kan het in vrijwel alle bestemmingen langs de route behoorlijk koud worden. Het grootste issue is echter het gebrek aan daglicht; vanwege de noordelijke ligging heb je in de winter met name in Stockholm, Helsinki en Sint-Petersburg slechts een paar uur daglicht. Daar staat tegenover dat je in de zomer kunt genieten van iets dat lijkt op de middernachtzon: in juni en juli wordt het hier niet donker voor een uur of 1 ’s nachts!

---

De reisroute

Hieronder lees je stap voor stap welke route ik heb afgelegd tijdens mijn rondje om de Oostzee. Ook vind je hier tips voor dagtrips en een indicatie van de reisafstanden en -tijden, zoals bij alle reisroutes van REISEIGENWIJS.

Vliegen of over land naar Stockholm

Afstand: ca. 1400 kilometer, reistijd: 2 uur (vliegtuig) / 18u45 (trein)

Als je deze trip goed wilt doen, dan reis je over land naar Stockholm. Je kunt vanuit Nederland de trein naar Hannover nemen, daar overstappen richting Hamburg en vervolgens via Kopenhagen naar de Zweedse hoofdstad reizen. Hamburg is ook rechtstreeks per bus bereikbaar vanuit Nederland. Zonder stops naar Stockholm reizen kost je zo’n 1,5 dag. Maar als je toch over land gaat, is een stop in Hamburg en/of Kopenhagen zeker de moeite waard!

Zelf ben ik echter vanuit Nederland naar Stockholm gevlogen. Iets minder tot de verbeelding sprekend en een stuk minder duurzaam, maar wel een behoorlijk stuk sneller.

Stockholm (3 nachten)

Ik ben mijn reis dus begonnen in Stockholm. Stockholm is de hoofdstad van Zweden en de grootste stad van Scandinavië. Door de mooie ligging aan het water en de groene omgeving is het ook één van de mooiste steden van Scandinavië. Je kunt je gemakkelijk twee dagen in de stad vermaken. Bezoek bijvoorbeeld Gamla Stan, de oude binnenstad met pittoreske steegjes en kleurrijke gebouwen. Maar ook het openluchtmuseum Skansen en het Wasa-museum zijn de moeite waard.

Verder kun je in Stockholm ook ontzettend goed winkelen. De stad zit barstensvol designwinkels, dus als je daarvan houdt is Stockholm een hemel op aarde.

Dagtrip naar Utö in Stockholms Skärgård

Afstand: ca. 45 kilometer, reistijd: 2u40 (trein, bus en boot, enkele reis)

Het mooiste van Stockholm vind ik echter de omgeving. Stockholm ligt als het ware middenin een archipel van duizenden kleine en grotere eilanden in de Oostzee. Al deze eilanden worden gezamenlijk Stockholms Skärgård genoemd en dit gebied is voor veel inwoners van Stockholm dan ook een geliefde plek voor een uitstapje. Maar ook wanneer je net als ik op bezoek bent in de stad is het ontzettend leuk om een dagtrip te maken naar dit rustgevende gebied vol natuur

Ik koos voor het eiland Utö, helemaal aan de zuidoostelijke rand van de archipel. Utö is wat groter en door de afgelegen ligging ook heel erg rustig. Op Utö heb ik een middag gefietst tussen de typisch roodgeverfde huisjes en gepicknickt op de rotsen in een verlaten inham. Maar alleen voor de boottocht ernaartoe is het al de moeite waard om naar Utö te gaan!

Hoe kom je op Utö? Je bereikt Utö door met de pendeltrein naar Västerhanige te reizen, vervolgens de bus te pakken naar Arsta brygga en daar de boot naar Utö te nemen. Je bent al met al zo’n 2 uur en 40 minuten onderweg. Let op: in de winter is de dienstregeling zeer beperkt!

Met de nachtboot naar Helsinki (1 nacht)

Afstand: ca. 300 kilometer, reistijd: 16 uur (veerboot)

Stockholm is het startpunt van vele veerdiensten naar andere steden aan de Oostzee. Één daarvan is de Finse hoofdstad Helsinki. Er zijn meerdere aanbieders van de veerdienst, maar Silja Line heeft de grootste en meest luxueuze schepen. Het fijne aan de schepen van Silja Line is dat je een gedeelde nachthut kunt boeken, als ware het een hostel. De overtocht naar Helsinki duurt zo’n zestien uur, maar je zult je niet snel vervelen aan boord.

Zo zijn er meerdere restaurants, een promenade met allerlei winkels, bars, een discotheek en zelfs een zwembad. Het mooiste aan boord is echter het uitzicht op de Oostzee: de honderden beboste eilanden, zeilbootjes en af en toe wat zeehonden maken op het dek zitten met een biertje in de bijna niet ondergaande zon een genot. Rond middernacht stopt de boot voor een halfuurtje in Mariehamn op de Åland-eilanden, wat voor prachtige uitzichten in de middernachtzon zorgt!

Helsinki (1 nacht)

In de loop van de ochtend meer je vervolgens aan in de hoofdstad van Finland. De veerbootterminal van Helsinki ligt middenin het centrum, wat ideaal is wanneer je daar je ho(s)tel hebt geboekt. Helsinki is niet zo groot en heeft veel minder bezienswaardigheden dan Stockholm, maar voor een dag of twee zul je je hier prima vermaken.

Bezoek bijvoorbeeld het fort-eiland Suomenlinna voor de kust of neem een kijkje in de typische witte kathedraal. Wil je iets heel aparts zien? Ga dan naar de Temppeliaukio-kerk. Deze kerk is uitgehouwen in de rotsen, wat voor een heel bijzondere akoestiek zorgt.

Sint-Petersburg (3-4 nachten)

Afstand: 400 kilometer, reistijd: 3,5 uur (trein)

Vanuit Helsinki reis je door naar wat naar mijn bescheiden mening de mooiste stad langs de route is. Met de hogesnelheidstrein reis je in minder dan vier uur door de uitgestrekte Finse bossen namelijk door naar Sint-Petersburg. Deze stad is de tweede stad van het immense Rusland. Met de bus kan ook, maar dan doe je er vanwege de tijdrovende grensovergang zeker twee uur langer over.

Sint-Petersburg is één van de allermooiste steden van Europa en heeft ontzettend veel bezienswaardigheden. Toen Peter de Grote de stad in het begin van de achttiende eeuw stichtte, wilde hij namelijk al het moois van alle andere Europese steden in één stad samenbrengen. Zo vind je hier grachten geïnspireerd op die van Amsterdam, kathedralen zoals die in Oostenrijk en woonhuizen zoals die in Florence en Venetië. Door de eeuwen heen is dat alles vermengd met Russische invloeden, wat Sint-Petersburg een unieke stad maakt.

Bezienswaardigheden die je in ieder geval niet moet overslaan zijn:

• Hermitage: één van de grootste kunstmusea ter wereld;
• Kazan-kathedraal: paleisachtige kerk;
• Kathedraal op het Bloed: typisch Russische kerk met felgekleurde details;
• Nevskiy Prospekt; de belangrijkste straat van de stad;
• Petrus- en Paulusvesting: plaats waar de tsaren begraven liggen;
• Bruggen over de Neva: perfect voor een mooie wandeling;
• Metrostations: net als in Moskou zijn de metrostations van Sint-Petersburg vaak prachtig aangekleed met communistische mozaïeken, natuursteen en beeldhouwwerken.
• nog ontzettend veel meer!

Ook net buiten Sint-Petersburg ligt een aantal bezienswaardigheden dat de moeite waard is. Ga bijvoorbeeld naar Peterhof, het paleizencomplex van de tsaar dat gebaseerd is op Versailles.

Tallinn (2-3 nachten)

Afstand: 370 kilometer, reistijd: 8 uur (bus), 7 uur (trein)

Na Sint-Petersburg is het de beurt aan de Baltische Staten. Wanneer je vanuit noordelijke richting komt, is Estland de eerste van de drie landen waar je doorheen reist. Verreweg de grootste stad van dit land (dat slechts 1,2 miljoen inwoners heeft) is Tallinn. Deze oude Hanzestad heeft een prachtig bewaard gebleven middeleeuwse stadskern die nog voor een groot deel wordt omringd door een oude stadsmuur. Tallinn heeft opvallend veel hoogteverschillen en dat zorgt ervoor dat je op veel plekken kunt genieten van een schitterend uitzicht over dit middeleeuwse juweeltje. Ga bijvoorbeeld naar het Patkuli Vaateplatvorm in de bovenstad Toompea of beklim de toren van de Oleviste-kerk.

In de zomer is Tallinn inmiddels behoorlijk toeristisch, dus dan is het oude stadscentrum overdag iets te druk om je comfortabel te bewegen. Ga dan vooral naar Telliskivi, een hipster-achtig gedeelte van de stad dat je misschien niet hier zou verwachten. Is het mooi weer en wil je naar het strand? Ook dat kan in Tallinn! Pirita Beach ligt ten noordoosten van het centrum en is maarliefst zes kilometer lang!

Riga (2-3 nachten)

Afstand: ca. 310 kilometer, reistijd: 5 uur (bus)

Er is nog veel meer te zien en te doen in Estland, maar de mooiste plekken zijn slecht met het ov bereikbaar. Daarom reisde ik verder naar Letland, de tweede van de Baltische Staten. Vanuit Tallinn reis je in zo’n 5 uur met de VIP-bus naar hoofdstad Riga. Riga is de grootste en meest kosmopolitische stad van de drie Baltische Staten. Het is dan ook niet verrassend dat je hier heel erg leuk kunt stappen!

Persoonlijk vind ik Riga de leukste van de drie Baltische hoofdsteden. Dat komt doordat Riga een heel diverse stad is, die drie totaal verschillende gezichten heeft. In het oude centrum lijkt Riga een typisch middeleeuwse Hanzestad, die ook zomaar in Duitsland zou kunnen liggen. In de Sovjet-tijd heeft Riga niet voor niets vaak als filmdecor gediend voor films die in Europa plaatsvonden. Daar vlak buiten ligt een ruim opgezet stadsdeel met veel mooi versierde art deco-panden en parken. Aan de overkant van de spoorbaan ligt dan weer de Centrale Markt met daarachter wijken die bestaan uit typisch Russische houten huizen en kerkjes.

Dagtrip naar Jūrmala

Afstand: 25 kilometer, reistijd: 40 minuten (trein, enkele reis)

Op ongeveer een halfuur ten zuidwesten van Riga ligt het stadje Jūrmala. Dit stadje strekt zich over een lengte van zo’n 25 kilometer uit langs de witte zandstranden van de Oostzee. In de zomer trekt een groot deel van de bevolking van de Baltische Staten hierheen om lekker aan het strand te relaxen. In tegenstelling tot wat je misschien verwacht is het water niet bijzonder koud in de zomer en het kan in Letland gemakkelijk 25 tot 30 graden worden. Een dagje strand in Letland is dus helemaal nog niet zo heel gek! Het makkelijkst pak je de trein van het centraal station van Riga naar Majori. Vanaf hier loop je in amper 10 minuten naar het strand.

Vilnius, via Hill of Crosses (2-3 nachten)

Afstand: 350 kilometer, reistijd: 8 uur (bus en trein, incl. stop bij Hill of Crosses)

Vanuit Riga reis je gemakkelijk en snel door naar Litouwen, de zuidelijkste van de drie Baltische Staten. Maar voordat je naar hoofdstad Vilnius afreist is het de moeite om ook even te stoppen in de stad Šiauliai. De stad zelf is weliswaar niet zo heel bijzonder, maar op tien kilometer van de stad (zo’n 40 minuten fietsen door het vlakke land) vind je de bizarre Hill of Crosses (Kryžiu kalnas, op z’n Litouws). Deze vreemde verhoging is letterlijk volgestouwd met houten, metalen en plastic kruizen, waaraan op hun beurt weer vele duizenden kleinere kruisjes zijn opgehangen. Of je nu religieus bent of niet, dit is echt heel bijzonder om te zien. Het is een serene plek waar je je gemakkelijk een uurtje kunt vermaken.

Eenmaal terug in Šiauliai neem je de trein naar Vilnius. Vilnius is een heel andere stad dan Talllinn en Riga; qua architectuur lijkt de stad veel meer op bijvoorbeeld Praag of Krakau. Het centrum heeft veel gezellige straatjes en staat barstensvol kerken, synagogen, kleurrijke huizen en andere historische gebouwen. Dit heeft Vilnius de bijnaam Jeruzalem van Europa bezorgd.

Dagtrip naar Trakai

Afstand: 30 kilometer, reistijd: 30 minuten (trein, enkele reis)

Wanneer je ook maar even de tijd hebt, raad ik je aan om vanuit Vilnius een tripje naar het stadje Trakai te maken. Dit kleine stadje bestaat uit prachtige houten huizen en wordt omringd door prachtige meren en bossen in licht glooiend landschap. Het meest in het oog springende van Trakai is echter het bakstenen kasteel op een eiland in het Galvė -meer. Je kunt het allemaal op je gemak bekijken in een paar uurtjes, maar als het weer goed is kun je je hier ook prima een hele dag vermaken.

Krakau (3 nachten)

Lees ook: Voor het eerst naar Krakau? Dit moet je doen en zien!

Lees ook: 5x minder bekende hotspots in Krakau

Afstand: 780 kilometer, reistijd: 8 uur (bus), 10,5 uur (trein)

Vanuit Vilnius reis je verder naar Polen. Je kunt ervoor kiezen om via Warschau terug naar Nederland te reizen, maar wij kozen ervoor om eerst nog een bezoek te brengen aan Krakau. Krakau is een prachtige stad en heeft een zeer rijke geschiedenis. Het marktplein Rynek Glówny is misschien wel het mooiste plein van heel Europa, maar ook het Wawel-kasteel, de oude joodse wijk Kazimierz en de wijk Kleparz zijn prachtig.

Dagtrip naar Auschwitz

Afstand: 70 km, reistijd: 1u30 (trein)

De belangrijkste reden voor mij om de omweg via Krakau te maken was voor mij echter een andere. Vlakbij Krakau ligt namelijk het nazi-vernietigingskamp Auschwitz. De meeste mensen zullen wel weten dat hier op weerzinwekkende manier meer dan een miljoen mensen om het leven zijn gekomen. Dat zijn duizelingwekkende getallen, waar je je eigenlijk niets bij voor kunt stellen. Die getallen dringen pas echt tot je door wanneer je de stapels schoenen, koffers en brillen ziet in de tentoonstelling. Ik kreeg er koude rillingen van en kreeg geen woord meer uit mijn strot. Ook de eerste aanblik van de poort en de immense omvang van het kamp zal ik niet snel vergeten. Al met al is Auschwitz absoluut geen leuk uitje, maar wel een uitje dat je moet maken wanneer je hier bent. Wat mij betreft moet iedereen eens in z’n leven op deze plek zijn geweest!

Warschau (1 nacht)

Afstand: 300 km, reistijd: 2,5 uur (trein)

Krakau was de laatste echte stop op deze reis rondom de Oostzee. De reis van Krakau naar huis leidde me echter via Warschau, waar ik nog een dag de stad heb verkend. Warschau is volledig kapotgeschoten tijdens WOII, maar daar zul je in de volledig gerestaureerde oude stad weinig van terug zien. Verder is Warschau echt een grote stad van twee miljoen inwoners die enorm aan het opkomen is. Dat zie je aan de snel groeiende skyline en de vele moderne shopping malls die er gebouwd worden.

Vanuit Warschau heb ik de directe nachttrein (die reed toen nog) terug naar Utrecht genomen. Eenmaal thuis had ik er een fascinerende reis van ruim 7000 kilometer opzitten, die me veel verschillende gezichten van ons Europese continent heeft laten zien.

---

Je rondje Oostzee verder uitbreiden?

Uiteraard zijn er talloze mogelijkheden en opties om deze trip verder uit te breiden of juist in te korten. Denk bijvoorbeeld aan deze mogelijkheden:

• Wil je écht de Oostzee volgen? Volg de Duitse, Poolse en Russische kust naar de Baltische Staten. Dat geeft je de kans om steden als Lübeck, Gdansk en Kaliningrad te bezoeken. Kaliningrad is sinds kort visumvrij te bereizen!
• Besteed meer tijd in de Baltische Staten en bezoek ook universiteitsstad Tartu, eiland Saaremaa en nationaal park Laahemaa in Estland. In Letland kun je het nationaal park Sigulda of de regio Koerland bezoeken. Meer van Litouwen zien? Bezoek de Koerse Schoorwal bij Nida of Kaunas, de tweede stad van het land.
• Ontdek meer van Polen. In deze post deel ik 10 toffe Poolse bestemmingen met je!
• Heb je geen paspoort? Dat is jammer, want dan kun je Sint-Petersburg niet bezoeken. De rest van de trip kun je echter wel zonder paspoort maken. Neem dan tussen Helsinki en Tallinn de veerboot. In zo’n 2 uur vaar je van Finland naar Estland of omgekeerd.

Wil je weten hoe je dit soort trips organiseert? Lees dan ook zeker deze post over interrailen! Heb je andere opmerkingen over deze post of over reizen in het Oostzeegebied? Laat het hieronder weten in een reactie!