---

Over Luxor

Langs de Nijl, de levensader van Egypte, besloten de oude Egyptenaren zo’n 3500 jaar geleden hun hoofdstad te bouwen. Deze stad is de voorloper van het huidige Luxor en staat bekend als Thebe, maar heette eigenlijk Waset. Het waren de Grieken die de stad Thebe noemden en zo drong die naam tot ons collectieve geheugen door. Als hoofdstad van Egypte was Thebe ook het centrum van de Oud-Egyptische cultuur en dat betekende dat de meest indrukwekkende bouwwerken hier werden neergezet en dat de farao’s voortaan hier werden begraven. Dat lijkt misschien een interessante bijzaak, maar voor de oude Egyptenaren was de dood serious business: ze geloofden dat door het zo goed mogelijk bewaren en verzorgen van de doden ze het eeuwige leven kregen.

Daarom bouwden ze (voor de rijke Egyptenaren in ieder geval) gigantische dodentempels, rijkversierde graftombes en enorme standbeelden om de goden gunstig te stemmen. Veel van die bouwwerken staan er nu nog steeds, meer of minder intact. Het is bijna onmogelijk dat zulke oude en mooi versierde overblijfselen geen indruk op je maken. Dat vonden de Grieken en Romeinen al, die hier ook op vakantie gingen. Na de val van het Romeinse Rijk begon Luxor langzaam te vervallen tot een weinigzeggend stadje aan de Nijl, waar de Arabieren een fort stichten in de oude Luxortempel. Dit fort werd synoniem voor de stad: Al Uqsur is Arabisch voor fort en zo ging het ooit zo belangrijke Thebe voortaan de geschiedenisboeken in. Dit verbasterde tot Luxor en sinds de komst van Napoleon naar Egypte in de achttiende eeuw is er weer volop belangstelling voor deze historische plek.

De indrukwekkende bezienswaardigheden van Luxor zijn dan ook bepaald geen geheim onder toeristen; de belangrijkste hotspots worden (wanneer er niet teveel spanningen zijn in Egypte) iedere dag overladen met touringcars vol toeristen die uit de resorts aan de Rode Zee een dagje cultuur komen snuiven. Zij blijven echter hooguit een dagje, waardoor ze het overgrote deel van de pracht die Luxor te bieden heeft nooit zullen zien. Waar het wel toe heeft geleid is een overkill aan hotels en, vooral, irritante verkopers die werkelijk op iedere denkbare manier geld aan je willen verdienen.

---

Wat is er te doen en te zien in Luxor?

Laat dat echter geen reden zijn om Luxor over te slaan. Daarvoor is deze plek gewoonweg te bijzonder. Zeker wanneer je ook maar enige interesse in geschiedenis hebt is Luxor eigenlijk wel één van die plekken die hoog op je bucketlist zouden moeten staan. Maar wat is er precies te zien en te doen in Luxor? Héél erg veel. Ik kan daarom niet meer dan een aantal highlights in the picture zetten, want zelf heb ik uiteraard ook niet alles gezien.

Praktisch gezien is het zinvol om de bezienswaardigheden (en daarmee ook jouw daginvulling) op te delen tussen de twee oevers van de Nijl. Deze rivier is echter ook een attractie op zichzelf!

Raak je het overzicht kwijt tijdens het lezen? Op onderstaande kaart zijn alle genoemde plekken terug te vinden!

De Oostoever

Het centrum van de moderne stad Luxor ligt op de Oostoever van de Nijl. Deze kant was ook in de oud-Egyptische tijd het centrum voor de bewoners; aan de westelijke oever van de Nijl lag de Dodenstad waar je nu dus alle tombes en dodentempels vindt. De moderne stad is niet per se heel mooi, maar heeft wel een levendige souq en hier vind je vrijwel alle voorzieningen.

Luxortempel

Middenin het centrum van Luxor staat deze gigantische tempel, die letterlijk een opeenstapeling van geschiedenis is. Circa 3400 jaar geleden bouwde farao Amenhotep hier de eerste fundamenten, de Romeinen gebruikten de tempel als machtscentrum voor dit deel van hun rijk en de Arabieren bouwden er rond 1300 een moskee bovenop. Om maar even wat te noemen. De Luxortempel is goed intact gebleven en beschikt over heel veel zuilen, beelden en sfinxen. Mooi aan deze plek is dat de Luxortempel ook ’s avonds in het donker open is. Bezoek deze tempel daarom bij voorkeur rond zonsondergang.

Luxor Museum

Hoewel het Luxor Museum het bij lange na niet haalt ten opzichte van het Egyptisch Museum in Caïro is dit museum zeker een bezoekje waard. Al is het maar omdat hier wél alle objecten een bordje met uitleg erbij hebben. In een goed uur ben je er wel uitgekeken, maar vergeet zeker de twee mummies en de collectie godenbeelden niet.

Karnak

Als je maar één tempel in Luxor kunt bezoeken, laat het dan het Karnak-complex zijn. Dit tempelcomplex is na Angkor Wat in Cambodja het grootste religieuze gebouw ter wereld en ook nog eens héél erg mooi bewaard gebleven. Vooral de Hypostyle Hall zal indruk op je achterlaten, met zijn meer dan 100 prachtig gedecoreerde zuilen. Neem ook de tijd om de kleine tempel van Khonsu verderop het terrein te verkennen: deze is misschien wel de best bewaarde van heel Luxor! Ook zul je zien dat je alle tourgroepen kwijtraakt wanneer je verder het terrein op gaat. Karnak is echt één van de absolute highlights van Luxor!

De Westoever: de necropolis van Thebe

De Westoever van Luxor is waarschijnlijk één van de allerrijkste archeologische vindplaatsen op aarde en bevat een enorme hoeveelheid bezienswaardigheden die allemaal de moeite van een bezoek waard zijn. Die tijd zul je echter niet hebben en op een gegeven moment gaan de plekken ook op elkaar lijken. Daarom doe je er goed aan je te beperken tot een aantal highlights. Hieronder vind je een korte beschrijving van de plekken die ik heb bezocht. Deze waren allemaal de moeite waard, maar er zijn dus ook nog heel veel andere plekken die wellicht ook de moeite zijn.

Voor bijna alle bezienswaardigheden op de Westoever moet je tickets kopen bij een centrale kassa naast de ruïnes van het dorp Qurna. Alleen voor de tempel van Hatsjepsut en de Vallei der Koningen koop je je tickets ter plekke. Denk dus van tevoren goed na over welke plekken je wilt zien, want anders zul je vaker terug moeten naar de kassa.

Vallei der Koningen

De bekendste bezienswaardigheid van Luxor is waarschijnlijk de Vallei der Koningen. Hier liggen in een met bergen omringde vallei de graven van tientallen farao’s. En dit zijn niet zomaar graven: de lange gangen zijn volledig beschilderd met de meest mooie en kleurrijke tekeningen, hiëroglyfen en soms staan ook de sarcofagen nog in de tombes. Het is er vaak erg druk, dus vroeg in de ochtend of laat in de middag zijn de beste momenten om de Vallei der Koningen te bezoeken. Je kunt met een ticket drie tombes bezoeken, en er zijn in roulatie steeds 9 tombes open. De rest is gesloten voor conservering of onderzoek. Wel kun je met een extra ticket de tombe van Toetanchamon bezoeken (volwassene/student LE 200/LE 100). Ook de naar verluid schitterende tombe van Seti I kun je met een extra ticket bezoeken, maar dat kost je wel LE 1000 (ongeveer €56)! Fotograferen met je camera in de Vallei der Koningen kan, maar kost LE 300. Met je telefoon is het gratis.

Toen ik de Vallei der Koningen bezocht, heb ik de tombes van Ramses IV, Ramses IX en Tawosret/Setnakht bezocht. Alle drie mooi, maar de laatste hadden we min of meer voor ons zelf en was daarom extra speciaal.

Tempel van Hatsjepsut

Aan de rand van de Sahara, tegen de rode rotswand aan (en deels daarin) ligt een heel bijzondere tempel, die op het eerste gezicht niet écht oud lijkt. Maar schijn bedriegt: deze dodentempel van de vrouwelijke farao Hatsjepsut is zeker 3500 jaar oud en is door de andere bouw een must see op de Westoever.

Medinet Habu

Een van de allergrootste tempelcomplexen is Medinet Habu. Naast groot is Medinet Habu ook zeker erg mooi; de kleuren van de muurschilderingen en hiëroglyfen is heel goed bewaard gebleven. Loop ook vooral om de tempel heen om de omvang in je op te nemen.

Tempel van Seti I

De tempel van Seti I ligt een stukje buiten de bekendere hotspots en is daarom een stuk rustiger. Het is niet per se de allermooiste tempel, maar door de rust heb je wel een heel andere beleving dan in de andere tempels.

Ramesseum

Het Ramesseum is de dodentempel van farao Ramses II, een van de grootste en bekendste farao’s die Egypte gekend heeft. Ondanks dat deze tempel langs de doorgaande routes ligt is het hier meestal niet zo druk.

Tombes der Nobelen

Relatief onbekend en daarom ook erg onbemind zijn de Tombes der Nobelen. Dit zijn graftombes die niet van farao’s waren, maar van rijke Egyptenaren die niet tot de koninklijke familie hoorden. Sommige van de tombes doen niet onder voor die van de Vallei der Koningen. Zeker de tombe van Sennefer is een absolute aanrader; door een diepe, nauwe gang kom je in een kamer die werkelijk aan alle kanten in felle kleuren is beschilderd.

Kolossen van Memnon

Wanneer je richting het gebied met de tempels en tombes rijdt zul je op een gegeven moment ‘verwelkomd’ worden door de Kolossen van Memnon. Dit zijn twee gigantische, uit één rotsblok gehouden farao-beelden die als enige deel van een grote tempel zijn blijven staan. De Grieken en Romeinen beschouwden deze al als bezienswaardigheid!

Met de klok mee: Medinet Habu, muurschilderingen in de tombe van Rekhmire in de Tombes der Nobelen, muurreliëfs in Medinet Habu, Ramesseum, één van de Kolossen van Memnon en de schrijver van deze post in de tempel van Tempel van Seti I.

Spookdorp Qurna

Tussen alle oude tempels en tombes is het spookdorp Qurna een leuke afwisseling. De huizen die hier staan zijn verlaten omdat er onder de huizen meer tombes zijn ontdekt en daarom moesten de bewoners gedwongen verhuizen naar New Qurna, het dorpje vlak voor de Kolossen van Memnon. Klim naar boven voor een gaaf uitzicht over de grens tussen de groene Nijlvallei en de Sahara! Ook mooi: dit is gratis.

Een felucca-tochtje over de Nijl

Niet álle highlights van Luxor hebben te maken met de Egyptische geschiedenis. Want ook een boottochtje over de Nijl is wat mij betreft een must wanneer je in Luxor bent. Zeker rond zonsondergang, want dan wordt het landschap rondom de stad gehuld in prachtig licht; de bergen kleuren rood en het water krijgt een prachtige spiegeling, waartegen de groene oevers heel mooi afsteken.

Het mooiste en meest authentieke vaartuig dat je kunt kiezen is een felucca, een traditionele Egyptische zeilboot waarmee men al eeuwenlang over de Nijl zeilt. Je kunt kiezen voor een simpel rondje van een uur, maar leuker is het om iets verder te gaan zodat je meer in het groen komt. Je kunt dan naar Banana Island gaan, waar je uitstapt om in een (redelijk toeristisch) boerendorpje rond te lopen. Dit duurt zo’n 3 uur en kost je per boot inclusief een kop thee zo’n LE 300 (ongeveer €18).

---

Praktische tips voor je bezoek aan Luxor

Lees ook: Reisroute: een weekje backpacken in Egypte

Wanneer je voor langer dan een paar dagen in Egypte bent en ook maar een klein beetje interesse hebt in het historische erfgoed van dit bijzondere land dan zal je Luxor hoogstwaarschijnlijk bezoeken tijdens jouw reis. In deze post vind je inspiratie en tips voor een reisroute door Egypte.

Hieronder vind je een aantal praktische tips om jouw bezoek goed voor te bereiden.

Hoe kom je van en naar Luxor?

Luxor ligt aan de enige logische route van Noord- naar Zuid-Egypte, dus wanneer je langs de Nijl reist is de stad onmogelijk te missen. De afstanden naar Caïro en andere bekende bestemmingen zijn echter groot.

• Met de trein bereik je Luxor vanuit Caïro in zo’n 10 tot 11 uur wanneer je reist met de Watania Express-nachttrein of de reguliere 1e en 2e-klas AC-treinen. De Watania Express vertrekt iedere avond om 19:45 vanuit het centraal station van Caïro en de reguliere treinen vertrekken ongeveer 8 keer per dag. Er zijn ook stoptreinen, maar die doen er zeker nog 2 tot 4 uur langer over. De Watania Express is de enige die echte bedden heeft maar kost wel meteen beduidend meer, namelijk zo’n €75,- p.p. Een eersteklas treinticket tussen Caïro en Luxor kost je ongeveer 210 LE (zo’n €12) enkele reis.
• Met de bus duurt het in principe net zo lang als per snelle trein. Dat ligt echter maar helemaal aan de route die de bus neemt en aan het verkeer in de steden. De snelle bussen rijden over de weg door de woestijn, langzamere en goedkopere bussen door de Nijlvallei. Wij hebben een GoBus genomen op de terugreis voor ongeveer LE270 (ongeveer €16) en deze deed ongeveer 10 uur over de reis, inclusief een diner-stop en een drink/plas/rookstop in de Sahara.
• Met het vliegtuig tussen beide steden reizen is ook mogelijk en duurt uiteraard het kortst. Je bent slechts ongeveer een uur onderweg tussen de luchthavens van Caïro en Luxor. Daar moet je nog wel reis- en wachttijd van en naar het vliegveld bij optellen.
• Verder van/naar Aswan kun je met de trein en de bus reizen. Dit duurt zo’n 3 tot 4 uur. Technisch gezien kun je ook met een Nijlcruise naar Aswan, maar meestal beginnen deze vanwege de overheersende noordelijke windrichting in Aswan om te eindigen in Luxor.
• Verder van/naar Hurghada, El Gouna en Marsa Alam gaan er bussen. Deze doen er tussen de 4 en 7 uur over, afhankelijk van de bestemming en de route.

Hoe verplaats je je in Luxor?

Hoewel de stad Luxor op zich niet zo heel erg groot is, liggen de mooiste tempels en tombes verspreid over een vrij groot gebied. Mede daarom is je bezoek goed plannen een pré. Laat dat nou net de reden zijn dat REISEIGENWIJS hierover schrijft!

Dus, hoe verplaats je je dan wel in Luxor? Daar zijn een aantal logische opties voor:

• Met de fiets kun je als je wel in bent voor een workout in de woestijn heel veel zien. Zeker de oostoever van Luxor is goed te verkennen op de fiets; vanuit het centrum is het ongeveer 3 kilometer naar Karnak. Ook de westoever wordt wel op de fiets gedaan, al moet je je wel voorbereiden op de hitte en het gebrek aan schaduw wanneer je Luxor tussen pak ‘m beet april en oktober bezoekt. Zo gauw je de rand van de Sahara bereikt, waarin een aantal van de belangrijkste bezienswaardigheden als Vallei der Koningen en de tempel van Hatsjepsut liggen, moet je je ook voorbereiden op wat licht klimwerk. Een fiets huren kan in de straat tussen het station en de Luxortempel aan de Oostoever en direct wanneer je van de boot afkomt aan de Westoever. Reken op ongeveer LE 30 (ongeveer €2) voor een dag fietshuur.
• Met de taxi kun je losse ritjes boeken aan de Oostoever wanneer je geen zin hebt om te fietsen. Voor de Westoever is het handiger om van tevoren voor de hele dag een taxi te boeken die je langs alle bezienswaardigheden leidt en op je wacht bij iedere plek. DIt kan bij vrijwel iedere accommodatie in Luxor en kost je tussen de €30 en €40 per dag. Bespreek wel van tevoren je plan: bij extra stops zijn de chauffeurs niet te beroerd om extra geld te vragen voor hun diensten. Ook moet je er op rekenen dat je waarschijnlijk sowieso een stop hebt bij een albast-fabriek of een papyrusmaker, waarbij ze hopen dat je iets koopt. Dit hoeft echter niet!
• Met de veerboot kun je gemakkelijk oversteken tussen de Oost- en de Westoever. Deze gaat ongeveer elke 15 minuten en kost je voor een retourtje zo’n LE 10 (€0,50)

Overnachten, eten en drinken in Luxor

Er is een enorme keuze aan hotels en appartementjes in Luxor, in alle prijsklassen. Erg duur zijn accommodaties niet, dus wanneer je zin hebt in een hotel dan wordt het nog lastig kiezen. Via booking.com heb je snel inzicht in het actuele aanbod. Qua hostels is het aanbod veel minder ruim. Op Hostelworld vind je maar één hostel, namelijk het Bob Marley Hostel. Dit is een prima keuze, maar verwacht geen enkele luxe. Wel heel vrolijke en gastvrije hosts die je graag van allerlei advies en tips voorzien.

Hostel in Luxor: Bob Marley House Hostel. Adres: Badr Street, aan het einde.

Qua eten en drinken is het in Luxor net wat je zoekt: wanneer je graag zoals de locals eet zijn er in het centrum meer dan genoeg eettentjes waar je terecht kunt voor een koshari, shawarma of falafel en een sapje of frisje. Echte restaurants zijn er veel minder, zeker in vergelijking met het aantal hotels. De meeste toeristen die Luxor bezoeken eten in hun hotel, dus wanneer je iets wat meer op de Westerse tour dan is dit een optie. Her en der vind je echter ook wel echt leuke restaurants en cafés waar je als zelfstandige reiziger terecht kunt. Een aanrader van REISEIGENWIJS is:

Oasis Palace Café & Restaurant. Heel goed Egyptisch eten en ook heerlijke koffie. Adres: Labib Habachi Street, schuin tegenover de Evangelical Church of Luxor.

Help! Hoe ontwijk ik de irritante verkopers in Luxor?

In Egypte zijn mensen die je iets willen aansmeren voor een veel te hoge prijs helaas geen zeldzaamheid. Heel jammer, want dit kan je Egypte-ervaring behoorlijk tekenen terwijl de meeste Egyptenaren hele aardige en oprecht geïnteresseerde mensen zijn. Om het nog even erger te maken: in Luxor kom je van deze irritante lui de overtreffende trap tegen. Je kunt er gerust vanuit gaan dat iedereen die je in de tempels en tombes tegenkomt en ook maar een vinger voor je uitsteekt daar geld voor wil zien. Zélfs officials: nergens in Egypte is het zo moeilijk om met een geldige studentenkaart je tickets voor studententarief te kopen en iedereen zal zijn handje ophouden wanneer ‘ie naar de zoveelste hiëroglyf heeft gewezen.

Laat het je trip naar Luxor niet bederven – daarvoor is deze plek te bijzonder. Maar hoe ga je dan om met deze lui die je af en toe het bloed onder de nagels vandaan kunnen halen? Hier een aantal tips die voor ons best wel goed werkten:

• Wees altijd duidelijk en zeg niet dat je ‘misschien later terugkomt’, want dat onthouden ze.
• Blijf echter wel ook altijd vriendelijk. Wanneer je met een glimlach antwoord geeft, kunnen ze niet veel anders dan aardig reageren. Wanneer je boos wordt zullen zij dat echter ook vaak worden – en boze irritante verkopers zijn nog net ietsje erger.
• Er zal je vaak gevraagd worden waar je vandaan komt en wat je van Egypte of Luxor vind. Als je een voorspelbaar of eerlijk antwoord geeft hebben ze daar altijd een mooi verhaaltje op dat ze langer met je aan de praat houdt. Stel dezelfde vragen terug of geen een antwoord dat ze niet verwachten en ze weten niet meer wat ze met je aanmoeten. Dus druipen ze af.
• Geef geen aandacht aan mensen die je gids proberen te zijn wanneer ze volledig ongevraagd achter je aanlopen. Ze willen er altijd wat baksheesh voor.

Ben jij wel eens in Luxor geweest en heb je extra tips? Ontbreken er wat jou betreft hotspots? Of heb jij de gouden tip om om te gaan met de – helaas – vaak irritante Egyptenaren in deze stad? Laat het hieronder weten in een reactie!