---

De kamelenmarkt van Birqash

Soms kom je tijdens het voorbereiden van een trip plekken tegen waarvan je meteen het gevoel hebt dat je ze wilt bezoeken. Ik had dit gevoel toen ik las over de kamelenmarkt in Birqash, een dorpje in de Nijldelta op zo’n uurtje rijden van de Egyptische hoofdstad Caïro. Kamelen horen bij het Midden-Oosten en de foto’s op internet beloofden een exotisch spektakel: hier moest ik heen! Het was niet gemakkelijk om vervoer te regelen en ook het hostel wilde ons niet echt helpen, want dit is blijkbaar niet een kant van het land die ze graag aan buitenstaanders laten zien. Andere toeristen waren er dan ook niet toen ik de kamelenmarkt bezocht.

Leuk feitje is dat men eigenlijk helemaal geen kamelen verkoopt op de markt in Birqash, maar dromedarissen. Toch zal iedereen het over de Camel Market hebben, aangezien in de meeste talen het onderscheid tussen een dromedaris en een kameel niet zo strikt is. In het Nederlands is er een scherp onderscheid tussen deze twee dieren, maar in het Engels (en overigens ook in de taal van Egypte – het Arabisch) bestaat dit onderscheid niet.

Een fascinerend en fotogeniek spektakel

Wanneer je aankomt op de kamelenmarkt begeef je je er direct middenin. Je ziet hier honderden, zo niet duizenden kamelen en vele in traditionele gewaden geklede mannen met tulbanden die temperamentvol tegen elkaar opbieden om de beste kamelen voor de laagste prijs op de kop te tikken. Het gaat hier nog precies zoals het honderden jaren geleden ook ging, en zo ziet het er (op wat verdwaalde mobieltjes en auto’s na) ook uit. De handelende mannen bekommeren zich niet om jouw aanwezigheid – of willen hooguit met je op de foto – en dus ben je puur toeschouwer. Om het schouwspel beter te begrijpen leg ik je graag wat meer uit over hoe het in z’n werk gaat:

De herkomst van de kamelen

De meeste kamelen die hier worden verkocht, hebben er een heel lange reis opzitten voor ze op de markt belanden. Het overgrote deel van de kamelen komt vanuit Soedan (soms zelfs vanuit Eritrea en Somalië) te voet naar het zuiden van Egypte, naar het dorpje Daraw vlakbij Aswan. Hier is ook een grote kamelenmarkt en wisselen de kamelen vaak voor de eerste keer van eigenaar, en worden ze ofwel verder door de Sahara te voet naar Birqash gedreven ofwel in pickup-trucks geladen en over de weg naar het noorden gereden. De gehele tocht duurt wel zo’n 40 dagen!

Een kamelen-groothandel

De markt bestaat als het ware uit een langgerekte zandstrook waar aan weerszijden een aantal omheinde kamelenverblijven aan grenzen. Ieder verblijf bevat kamelen die eigendom zijn van één kamelen-groothandelaar. De verkopers leiden de kamelen in groepjes naar de zandstrook, waar ze per stuk of als groepje worden verkocht aan de hoogste bieder. Voor veel kamelen is dit het moment waarop ze de vrijheid proberen op te zoeken; er zijn hier geen hekken. Daarom hebben de kamelen-groothandelaars bij veel kamelen één van de voorpoten met een touw vast gemaakt aan de bovenkant van de poot, zodat ze minder hard kunnen rennen.

Een kameel kopen?

Het verkoopproces wordt geleid door een soort veilingmeester die bijhoudt wat de potentiële kopers bieden. Dat bieden gaat gepaard met veel temperament en hevige discussies. De kamelen worden verkocht voor een hoog geldbedrag (enkele honderden tot duizenden euro’s) of andere soorten vee, bijvoorbeeld koeien of schapen. Wanneer de laatste bieder niet meer wordt overboden, zal de koper de gekochte kamelen wegleiden van de markt. Vaak gebeurt dat in een pick-uptruck. Waar ze heen gaan? Vaak naar de slager, maar er is ook een dikke kans dat de kamelen die je bijvoorbeeld ziet bij de piramides van Gizeh zijn gekocht op de markt in Birqash.

---

Niet voor iedereen geschikt

Het bezoeken van deze kamelenmarkt is niet iets dat ik iedereen direct zou aanraden. Je moet je er goed van bewust zijn dat de kamelen die hier worden verkocht niet worden gezien als aaibare huisdieren, maar als een bron van inkomsten. De dieren worden niet bepaald zachtzinnig behandeld – je zult regelmatig mannen de dieren (hard) zien slaan met stokken wanneer ze proberen weg te lopen over het terrein. Ook moet je je realiseren dat veel van deze dieren bestemd zijn voor de slacht en als lastdier om goederen (en toeristen) door de woestijn te vervoeren.

Je kunt het daarom misschien wel het beste vergelijken met de handel in varkens en kippen in Europa. Al is er wel één verschil: deze kamelen hebben een groot deel van hun leven de ruimte gehad om los rond te lopen. Al met al is het een ervaring die behoorlijk in your face is: dit is hoe wij mensen met dieren omgaan. Persoonlijk vind ik echter dat je mensen pas mag verwijten wat hier gebeurt als je zelf stopt met het kopen en eten van dierlijke producten.

Een andere reden waarom je goed moet nadenken voor je de kamelenmarkt bezoekt, is het feit dat er regelmatig een dier losbreekt van de kudde en dan wild het terrein over rent. Kamelen zijn groot en gaan niet voor jou aan de kant. Let dus altijd goed op en maak dat je wegkomt wanneer je een losgeslagen kameel jouw kant op ziet rennen!

---

De kamelenmarkt in Birqash bezoeken?

Als bovenstaande waarschuwingen jou niet weerhouden om een bezoekje te brengen aan dit bijzondere spektakel kun je hieronder lezen hoe je een bezoekje het makkelijkst organiseert.

Hoe kom je er?

De kamelenmarkt vindt plaats op een terrein aan de zuidelijke rand van het dorp Birqash, op ongeveer 35 kilometer rijden vanuit Caïro. Het makkelijkste kom je hier met een taxi (bijvoorbeeld een Uber – dit kost je ergens tussen de 300 en 500 LE (€15-€25) voor een retourtje inclusief wachttijd). Het kan zijn dat de taxichauffeur niet helemaal begrijpt waarom je naar Birqash wilt, maar wanneer je Souq Al Gamaal (Arabisch voor kamelenmarkt) roept gaat er vast een lichtje bij hem branden. Vervolgens vraagt hij aan voorbijgangers de weg naar de bestemming waar je keurig zult aankomen.

Het is ook mogelijk om met het openbaar vervoer te gaan. Vanaf het plein Midan Abdel Moniem Riad in Downtown Caïro kun je een minibusje nemen naar Matar Imbaba (waar men de markt tot 25 jaar geleden hield). Vanaf Matar Imbaba gaan er minibusjes rechstreeks naar de markt in Birqash. Reken voor een retourtje ongeveer 20 LE (ongeveer €1,20). Veel goedkoper dus, maar je zult ook veel langer onderweg zijn.

Wanneer kun je er heen?

Er worden iedere dag kamelen verhandeld in Birqash. De grootste drukte (met dus de meeste kamelen en levendige handel) is echter op vrijdagen en zondagen tussen 7 en 9 uur ’s ochtends. Je moet dus vroeg uit de veren! Reken vanuit Caïro met een taxi op ongeveer een uur reistijd enkele reis, afhankelijk van het zeer chaotische verkeer in de stad. Vrijdagen zijn in dit licht extra aan te raden, want op vrijdag is het weekend in Egypte en is er dus minder verkeer op de wegen rondom Caïro.

Hoeveel kost het?

Ondanks dat er nog steeds nauwelijks toeristen afkomen op dit spektakel hebben de Egyptenaren inmiddels wel door dat ze bereid zijn te betalen: niet-Arabischsprekenden moeten bij binnenkomst 100 LE (ongeveer €5,50) per persoon betalen aan de marktmeester. Je camera meenemen is geen probleem, zolang je maar voor een extra persoon betaalt. Voor Egyptische begrippen zijn dit buitensporige entreeprijzen, maar ik vond het dit bedrag absoluut waard. Kijk overigens niet raar op wanneer je meer dan de bovengenoemde prijzen moet betalen, want enige jaren geleden was de entreeprijs nog vijf keer zo laag.

Wil je weten hoe je een bezoekje kunt opnemen in je route door Egypte? Lees dan deze post! Zou je deze bijzondere kamelenmarkt bezoeken? Waarom wel of juist niet? Laat het weten in een reactie!